Europa w kryzysie - to temat tegorocznej edycji Festiwalu Prapremier, która 24 września 2016 rusza w Bydgoszczy. To jedno z najważniejszych wydarzeń nadchodzącej teatralnej jesieni.

W programie wydarzenia znalazło się 12 spektakli, w tym aż sześć zagranicznych, a także koncerty, debaty i wykłady badające w różnych formach doświadczenie kryzysu. -  Spektakle prezentowane podczas festiwalu wpisują się w dostrzegalny w ostatnim czasie zwrot wielu europejskich twórców sztuk performatywnych w stronę "estetyki oporu", która może mieć konsekwencje w "realnej" polityce. Mimo że twórcy ci są świadomi uwarunkowań ideologicznych własnej pozycji, nie paraliżuje ich to przed formułowaniem pozytywnych komunikatów politycznych, działaniem w polu politycznym i estetycznym zarazem. Twórcy europejskiego teatru zrozumieli, że wobec dzisiejszej sytuacji, chcąc realnie działać w polu politycznym, muszą zmienić swój sposób działania - tłumaczą kuratorzy Prapremier.

Koniec świata po grecku

Ważna część festiwalu dedykowana będzie Grecji - miejscu szczególnie doświadczonemu kryzysem ekonomicznym i politycznym. Grecka grupa teatralna Blitz pokaże w Bydgoszczy spektakl "Late night", czyli surrealistyczny taniec śmierci na antycznych ruinach Europy. Gdy stary kontynent się wali, oni tańczą walca za walcem i wspominają lepsze czasy. Spektakl prezentowany był już m.in.na prestiżowych festiwalach w Niemczech, we Włoszech i w Niderlandach.

Grecje reprezentować będą na festiwalowej scenie także grupa teatralna Vasistas oraz ateński Narodowy Teatr. Punktem wyjścia dla spektaklu "Case Farmakonisi or the Right of Water" jest tragedia utonięcia jedenastu uchodźców starających się dotrzeć do brzegów Europy w styczniu 2014 roku, niedaleko wyspy Farmakonisi. To opowieść o Europie zamkniętych granic i systemie sprawiedliwości, z którym zderzają się uchodźcy i migranci.

Z kolei popularny w Polsce chorwacki reżyser Oliver Frljić  w setną rocznicę urodzin Petera Weissa,  ponownie odczyta jego ostatni esej "Estetyka Oporu". Choć jest on umiejscowiony pod koniec lat 30. ubiegłego wieku, analogie do obecnej sytuacji są bardzo widoczne. Sceniczna adaptacja Olivera Frljića bada obecny stan świata, a w szczególności sytuację Europy zadając pytanie o to, jakiego rodzaju współczesnej sztuki i teatru potrzebujemy w czasach, gdy Europa zmierza z w stronę nowej formy faszyzmu?

Teatralne biografie

Temat uchodźców, kontroli, migracji i przekraczania granic podjął także Bartosz Frąckowiak w spektaklu "Granica" opartym na modelu systemu kontroli unijnej agencji Frontex, monitorującej i chroniącej granice Unii Europejskiej.

"Wszystko o mojej matce" w reżyserii Michała Borczucha

Kolejny polski tytuł w festiwalowym repertuarze to inspirowany filmem Almodovara spektakl laureata Paszportu Polityki Michała Borczucha "Wszystko o mojej matce". To  historia odchodzenia chorej na raka matki reżysera, ale też opowieść o chorobie w kontekście przemian społeczno-politycznych w Polsce pod koniec lat 80.

Festiwal Prapremier 2016

Spektakl "Holzwege" pokaże z kolei na Prapremierach także Katarzyna Kalwat. To wyreżyserowana w TR Warszawa próba zrozumienia twórczości awangardowego kompozytora Tomasza Sikorskiego i jego życia, zakończonego przedwczesną tajemniczą śmiercią. "Holzwege" jest połączeniem spektaklu teatralnego i koncertu. Obok aktorów TR Warszawa: Jana Dravnela, Sandry Korzeniak i Tomasza Tyndyka w przedstawieniu bierze udział wybitny kompozytor i pianista Zygmunt Krauze, przyjaciel Sikorskiego. Wspólnie przywołują postać artysty za pomocą jego utworów, materiałów dokumentalnych i literackiej fikcji.

Z kolei jedną z najbardziej wyrazistych postaci w polskiej polityce przypomina libański reżyser Rabih Mroue, który w Teatrze Polskim w Bydgoszczy wyreżyrował spektakl o Andrzeju Lepperze.  - W "Tu Wersalu nie będzie" przyglądamy się temu, jak fakty, dane, dowody i świadectwa przeplatają się ze skandalami, oskarżeniami, plotkami i fantazjami oraz w jaki sposób tworzą „opinię publiczną”. Materiał, na którym pracujemy, w całości składa się z artykułów z gazet – na ich podstawie śledzimy historię śmierci Andrzeja Leppera. Pytamy, co stoi za każdym z kolejnych publikowanych tekstów, by zrozumieć, jak funkcjonują media - wyjaśnia reżyser.

Taniec mechaniczny

Kluczowym elementem pracy nad kolejną polską propozycją festiwalową - "Baletem koparycznym" był kurs dla operatorów koparki, podczas  którego twórcy spektaklu: choreografka Iza Szostak i tancerz Paweł Sakowicz zdobywali umiejętności niezbędne do profesjonalnego prowadzenia maszyny oraz stopniowo poznawali jej możliwości motoryczne. Ten proces dał performerom konkretne narzędzia do badania relacji władzy człowieka nad maszyną i maszyny nad człowiekiem. Efekty ich pracy możemy oglądać właśnie na Prapremierach.

Impulsem do powstania "Baletu koparycznego" była twórczość Oskara Schlemmera – profesora Bauhausu, malarza, teoretyka sztuki i reformatora tańca zafascynowanego mechanicznością ruchu tancerzy baletowych. Ostatnim polskim akcentem w programie bydgoskiego festiwalu jest "Pornografia późnej polskości" w reżyserii Weroniki Szczawińskiej.

Festiwal Prapremier w Bydgoszczy potrwa do 1 października 2017.

Fot. Zdjęcie z przedstawienia "Late Night", 2016, Grupa Teatralna Blitz, koprodukcja: Onassis Cultural center, La Filature -Scène Nationale de Mulhouse

mat. pras.