W najbliższy piątek 26. marca 2021 roku o godz. 19:00 odbędzie się premiera online spektaklu „Kaligula” w reżyserii Roberta Czechowskiego na deskach Teatru Polskiego we Wrocławiu. Przedstawienie będzie można zobaczyć też w sobotę 27 marca o godz. 19:00, także online.

„Świat, taki, jaki jest, jest nie do zniesienia. Dlatego też potrzebuję księżyca lub szczęścia, lub nieśmiertelności; czegoś, co wydaje się szalone, ale nie należy do tego świata”. Albert Camus bardzo mocno akcentował uniwersalne walory swojej sztuki, traktując świat antyku jako pretekst do analizy konstrukcji współczesnego świata i rządzących nim zasad. Szczególnie dzisiaj, w czasie upadku wszelkich autorytetów i dekonstrukcji fundamentów naszej cywilizacji „Kaligula” wydaje się tekstem wyjątkowo aktualnym.

Świat, który konstruujemy na scenie jest na wskroś współczesny. W scenografii, kostiumach, muzyce nie znajdziemy śladu antyku. Jedynie wizualizacje momentami nawiązują do antycznych źródeł. Na rzeczywistość sceniczną patrzymy z perspektywy bardzo młodego współczesnego chłopaka, w t-shircie i dżinsach, który nie ma ambicji dorównywania antycznym bohaterom.

Po traumatycznych doświadczeniach (nieudana próba samobójcza) znajduje się w metaforycznej „klinice”. Zmagając się z odwiecznymi dylematami egzystencjalnymi, rozpaczliwie szuka odpowiedzi na fundamentalne, ontologiczne pytania: jak skonstruowany jest świat, czy w ogóle ma jakikolwiek sens i jakimi zasadami się w nim kierować? Nasz bohater niesie na swoich barkach ciężar filozofii i wizji Camusa, w największym skrócie polegającej na tym, że świat jest skonstruowany w sposób nielogiczny, absurdalny, nie da się go w żaden sposób uchwycić rozumem, mechanizmami racjonalnego myślenia.

Człowiek jest bezbronny. Jedynym pewnikiem jest śmierć, która jest kresem wszystkiego. Dalej jest tylko nieodgadniona, bezduszna czeluść, nicość. Nie ma żadnych bogów. Nie ma nagrody, ani kary. Wszystkie czyny są jednakowo istotne i jednakowo nieważne. Jedyne co pozostaje wobec absurdalności świata to bunt, który z góry skazany jest na porażkę.

Z bezsilności wobec przytłaczających go pytań, nasz bohater zakłada maskę cesarza Kaliguli. To daje mu pozorną siłę w konfrontacji z labiryntem świata. Kliniczni współtowarzysze stają się patrycjuszami, personel szczurami – zwiastunami śmierci. Subiektywna narracja bohatera kreuje figury, których nie ma w sztuce Camusa (Drusilla, Oddech, Cienie…). Kluczowe stają się lustrzane odbicia zwielokrotnienia. Kaligula rozpada się na wiele postaci, które dryfują w świecie iluzji. Religia, sztuka, miłość – wszystko jest iluzoryczne. Jednak wydają się konieczne. Konstrukcja świata jest jedynie pozorem czegoś trwałego, ale bez niej nie da się żyć. Coś krzyczy w Chłopaku-Kaliguli „Dajcie mi jeden argument, który pozwoli mi nie strzelić sobie w łeb!”.