"Wojna powietrzna..." to cykl wykładów wygłoszonych na uniwersytecie w Zurychu jesienią 1997 roku. W.G. Sebald, wybitny pisarz i intelektualista, bada niemieckie powieści napisane po drugiej wojnie światowej oraz analizuje strategie twórców uciekających od opisu doświadczenia, które przekraczało ich zdolność pojmowania.

Naloty dywanowe, zrujnowane miasta, setki tysięcy ofiar wśród cywilów – w literaturze niemieckiej lat czterdziestych i pięćdziesiątych te tematy pojawiają się jedynie sporadycznie. Jakby pisarze nie chcieli pamiętać, jakby unikali kwestii niemieszczących się w tradycyjnej estetyce. Zamiast szukać odpowiedniego – precyzyjnego i prostego – języka, woleli milczeć lub skupić się na redefiniowaniu własnej tożsamości.

Sebald punktuje niedociągnięcia tej literatury, stara się pobudzić do dyskusji. Bo to właśnie pamięć stanowi klucz do przetrwania. A o tym, że trafia w czuły punkt, świadczy żywa reakcja, z jaką spotkały się jego wykłady.

Mimo usilnych starań o tak zwane przezwyciężenie przeszłości wydaje mi się, że my, Niemcy, jesteśmy dziś narodem wybitnie ślepym na historię i pozbawionym tradycji. Obce nam jest namiętne zainteresowanie dawniejszymi formami życia i osobliwościami własnej cywilizacji […]. A jeśli w ogóle spoglądamy wstecz, zwłaszcza na lata 1930–1950, to przypatrujemy się i zarazem odwracamy wzrok.
(fragment)

Nie rezygnując ze zdystansowanego tonu, autor zanurza się głęboko w piekle przeszłości.
„Der Spiegel”

W.G. Sebald jest prawdopodobnie jedynym niemieckim pisarzem, który podtrzymuje pamięć o wojnie powietrznej.
„Die Welt”

Wartość Sebalda polegała na tym, że jako jedyny spośród współczesnych pisarzy znalazł sposób na połączenie literatury i polityki.
„The Guardian”

Doskonała i niepokojąca książka, ale nic nie jest tak ponure, jak płynące z niej wnioski.
„The Times”

W.G. Sebald (1944–2001) – prozaik, poeta i krytyk literacki, urodzony w Niemczech, od 1966 roku mieszkał w Anglii; wykładowca literatury europejskiej na uniwersytetach w Manchesterze i Norwich. Autor takich książek jak Czuję. Zawrót głowy (1990; wyd. II W.A.B. 2010), Wyjechali (1992; W.A.B. 2005), Austerlitz (2001; W.A.B. 2007) i Pierścienie Saturna (1995; W.A.B. 2009). Choć publikował niewiele, powszechnie uznaje się go za jednego z najwybitniejszych prozaików drugiej połowy XX wieku. Był laureatem licznych nagród, w tym prestiżowej Nagrody im. Heinricha Bölla, Nagrody im. Heinricha Heinego, Nagrody im. Eduarda Mörikego, Berlińskiej Nagrody Literackiej oraz National Book Critics Circle Award. Utwory Sebalda zostały przetłumaczone na ponad trzydzieści języków.

Małgorzata Łukasiewicz – tłumaczka z niemieckiego, eseistka, krytyk literacki. Przekładała m.in. książki Adorna, Gadamera, Habermasa, Hessego, Nietzschego, Süskinda i Walsera. Członek Robert-Walser-Gesselschaft, Polskiego PEN Clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Laureatka nagród Fundacji Pro Helvetia i Fundacji Roberta Boscha, Nagrody PEN Clubu za twórczość przekładową i Nagrody im. Hermanna Hessego.

W.G. Sebald, Wojna powietrzna i literatura
Przekład z niemieckiego: Małgorzata Łukasiewicz, premiera 28 marca 2012, literatura faktu poza seriami