W setną rocznicę urodzin Jana Rybkowskiego FIlmoteka Narodowa zaprezentuje cykl filmów poświęconych temu twórcy.

Rybkowski 1939 r. ukończył wydział sztuki reżyserskiej w warszawskim PIST, na kierunku scenografia. Po wojnie w 1949 roku ukończył Wydział Reżyserski na PWST w Łodzi.

Jako reżyser zadebiutował w 1949 roku filmem „Dom na pustkowiu” – kameralnym dramatem, którego koncepcja została całkowicie wypaczona w wyniku ingerencji cenzury. Po tym doświadczeniu Rybkowski sam usiłował sprostać wymaganiom socrealistycznej koncepcji kina realizując w 1954 propagandowy film o specyficznie pojmowanej emancypacji „Autobus odjeżdża 6.20”. W kolejnych latach powstały między innymi: „Warszawska premiera” (1950), „Godziny nadziei” (1955), także „Nikodem Dyzma” (1956) z Adolfem Dymszą w roli głównej.

W 1957 reżyser rozpoczął realizację serii komedii odnoszących niebywały sukces komercyjny, z niezapomnianym Tadeuszem Fijewskim w roli głównej – „Kapelusz pana Anatola”. W następnych latach powstały: „Pan Anatol szuka miliona” (1958) i „Inspekcja pana Anatola” (1959). W 1961 r. zrealizował przejmujący dramat wojenny – „Dziś w nocy umrze miasto” obrazujący zagładę Drezna, zmiecionego z powierzchni ziemi w wyniku alianckich nalotów dywanowych. Później powstały kameralne i niejednokrotnie bardzo interesujące obrazy, w których reżyser dokonywał analizy skomplikowanych relacji międzyludzkich – „Spóźnieni przechodnie” (1962), „Spotkanie w Bajce” (1962), „Album polski” (1970). W 1968 reżyser powrócił do tematu wojny realizując opowieść o zakazanych nazistowskimi ustawami związkach „Kiedy miłość była zbrodnią”, obraz bardzo źle przyjęty przez „obrońców polskości”. W 1975 Rybkowski otrzymał nominację do Złotych Lwów za ciekawą adaptację dramatu Gabrieli Zapolskiej „Dulscy”. Ostatnim filmem wyreżyserowanym przez Jana Rybkowskiego była „Marynia” (1983) – adaptacja powieści Henryka Sienkiewicza, powstała w wyniku zmontowania materiałów serialu telewizyjnego.

W sumie twórca zrealizował ponad 50 filmów i seriali telewizyjnych, bardzo różnorodnych w tematyce i treści – od typowych dzieł socrealizmu, propagujących idee wymuszane przez ówczesną politykę ustrojową, przez kameralne obrazy psychologiczne, do adaptacji literackich. Najbardziej znane to oczywiście seriale telewizyjne ,,Chłopi” z 1973 roku (również zrealizowane w dwuczęściowej wersji kinowej) oraz ,,Kariera Nikodema Dyzmy” z nadzwyczajnym Romanem Wilhelmim, której był współreżyserem i współscenarzystą. Oba te obrazy uważne są za mistrzowskie osiągnięcia w swoich gatunkach, wręcz wzorce sprawnie i z rozmachem zrealizowanego widowiska dla szerokiej publiczności. Jego filmy wyróżniały się biegłością warsztatową, starannością realizacyjną i wielką dbałością o doborową obsadę. Sam napisał scenariusze do wielu swoich filmów.

Za swoją twórczość Jan Rybkowski otrzymał szereg nagród indywidualnych, również same filmy zdobyły szereg laurów. W 1977 roku został wyróżniony nagrodą I stopnia Ministra Kultury i Sztuki za całokształt pracy reżyserskiej i pedagogicznej, w 1987 roku otrzymał odznaczenie Zasłużony dla Kultury Narodowej, w roku 2006 odsłonięto jego gwiazdę w Alei Gwiazd w Łodzi.

W latach 1974-77 był dziekanem wydziału reżyserii PWSFTviT w Łodzi. Jan Rybkowski zmarł 29 grudnia 1987 r. w Domu Aktora w Skolimowie.

PROGRAM:

BARDZO STARZY OBOJE
WNIEBOWSTĄPIENIE
projekcje:04.04.2012 20:00

KIEDY MIŁOŚĆ BYŁA ZBRODNIĄ
projekcje:05.04.2012 18:00

KAPELUSZ PANA ANATOLA
projekcje:10.04.2012 18:15

DZIŚ W NOCY UMRZE MIASTO
projekcje:11.04.2012 18:15

NAPRAWDĘ WCZORAJ
projekcje:12.04.2012 18:15

fn.org.pl