Premiera „Thermidora” nastąpi już 7 listopada o godz. 19.30 na Scenie Kameralnej Teatru Polskiego.

Za kilka dni w Teatrze Polskim odbędzie się premiera dramatu Stanisławy Przybyszewskiej – „Thermidor”. Dzieła córki Stanisława Przybyszewskiego wracają na scenę co jakiś czas. W sytuacjach przesileń politycznych mają Polakom przypomnieć, że rewolucja zawsze pożera swoje dzieci. W roku 1967 na scenie Teatru Polskiego we Wrocławiu widzowie obejrzeli „Sprawę Dantona”, o której pisano, że stała się rewelacją sezonu teatralnego w Polsce. W roku 1969 wystawiono „Dziewięćdziesiąty trzeci” w Teatrze Telewizji – obydwa przedstawienia w realizacji Jerzego Krasowskiego. „Thermidor” był trzecim i ostatnim utworem scenicznym Przybyszewskiej zrealizowanym w 1971 roku we Wrocławiu i dopełnił prezentacji całego dorobku dramaturgicznego niepospolicie utalentowanej autorki politycznych dramatów, opartych na wydarzeniach okresu Wielkiej Rewolucji Francuskiej. W 2008 roku „Sprawę Dantona” również we Wrocławiu wystawił Jan Klata, a Robespierre'em, do dźwięków mechanicznych pił, był Marcin Czarnik. Następne słynne przedstawienie to „Thermidor” wystawiony przez Pawła Wodzińskiego w 2014 roku. W Teatrze Polskim w Bydgoszczy widownia jest pusta (widzowie spektaklu siedzą w kulisach). To nie było rewolucyjne zaplecze z dramatu Przybyszewskiej. Wodziński zmienia zasady gry, zamieniając oswojoną przestrzeń w studio telewizyjne.

Na konferencji prasowej w Teatrze Polskim w Warszawie reżyser najnowszej inscenizacji „Thermidora”, Edward Wojtaszek, przyznał się, że słyszał o bydgoskiej realizacji, ale jej nie widział. Przedstawienie, które wkrótce zobaczymy, jest niezmienionym treściowo tekstem dramatu Przybyszewskiej, który z niemieckiego na język polski jeszcze przed wojną przetłumaczył Stanisław Helsztyński. Jego wersję, zdaniem realizatorów – niespójną i niezborną, momentami źle napisaną – uwspółcześnił językowo Janusz Majcherek i reżyser. W tym przedstawieniu reżyser chce pokazać, zgodnie z intencją autorki, jak straszną rzeczą jest podporządkowanie wszystkiego ideologii. Nie ma też w nim żadnych odnośników do obecnej sytuacji politycznej w kraju, choć jak zapowiada E. Wojtaszek, jeżeli ktoś takie odniesienia znajdzie, będzie to zaliczone na plus tego przedstawienia. „To jest przedstawienie, które pokazuje dzisiaj to, co się stało kiedyś. Teraz musimy to wiedzieć, aby to co było, nie stało się dzisiaj” - stwierdził w rozmowie z portalem „Teatr dla Was” Edward Wojtaszek.

Sztuka zachowuje jedność czasu. Dzieje się w ciągu dwóch godzin 7 thermidora. Bohaterowie to polityczni gracze rozpaleni raz walką o dominację, innym razem – o przetrwanie. Przybyszewska przedstawiła napiętą sytuację w Komitecie Ocalenia Publicznego, sprawującym wówczas funkcję faktycznego rządu. Był to dzień tajnych narad dotyczących zawiązania spisku przeciw Robespierre'owi i opracowania taktyki działania. Wnikliwą analizę procesu politycznego ma widzom przedstawić dziewięciu młodych aktorów Teatru Polskiego z Marcinem Kwaśnym na czele, który wystąpi w roli Robespierre'a. W tej adaptacji dramaturg Teatru Polskiego nie dopisał nowego końca (jak pamiętamy, autorka nigdy tej sztuki nie skończyła). Przedstawienie kończy się, jak mówi reżyser, ważnym akcentem - dwie kwestie wcześniej, na bardzo mocnym zdaniu. Doświadczenia własne reżysera i jego obserwacje współczesności pozwalają mu mówić, że rewolucje bywają nieuniknione. Kiedy nie ma równowagi sił politycznych, to rewolucja musi wybuchnąć. Dziś mamy świadomość, jakie są koszta takich wydarzeń, a mimo to im nie przeciwdziałamy. Nieuniknione zjawisko jakim jest rewolucja, jest immanentnym złem, bo inaczej byłaby to tylko ewolucja.

Warszawscy widzowie pamiętają brawurowe inscenizacje Edwarda Wojtaszka „Papieżycy” Esther Vilar czy „Parad” Jana Potockiego. Czy także to przedstawienie stanie się wydarzeniem?

Premiera „Thermidora” już 7 listopada o godz. 19.30. na Scenie Kameralnej Teatru Polskiego.

Edward Wojtaszek (ur. 1954) – reżyser, tłumacz, wykładowca Akademii Teatralnej i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Wieloletni współpracownik Jacquesa Lassalle’a. W swoim dorobku reżyserskim sięgał do tekstów m.in. Moliera, Gogola, Fredry, Barańczaka.

Wojciech Giczkowski

OBSADA

Carnot: Sławomir Głazek Fouche: Tomasz Błasiak Collot: Szymon Kuśmider Vilate: Hubert Paszkiewicz Billaud: Szymon Roszak Barere: Krystian Modzelewski Tallien: Adam Machalica Saint-Just: Krzysztof Kwiatkowski Robespierre: Marcin Kwaśny