Handlowskie oratorium powstało jako odpowiedź na rynkową potrzebę. Osiadłszy w Anglii, kompozytor przez ponad dwadzieścia sezonów nie tylko rzucał na pożarcie publiczności kolejne opery (oczywiście w stylu włoskim, powszechnie obowiązującym), ale kierował też teatralnym biznesem, między dwiema nienawidzącymi się primadonnami, w zażartej walce z rywalami, wśród kaprysów płaconych krociowo najsłynniejszych śpiewaków. Przedsiębiorstwa tego typu obarczone były niejakim ryzykiem, a skutek był taki, że splajtował i Handel, i jego konkurencja. Wówczas w końcu zdecydował się sięgnąć po środek, który już wcześniej przyniósł mu powodzenie – zamiast włoskiej opery zaczął przedstawiać w Londynie angielskie oratoria.

Oratorium oznacza religijną (z drobnymi wyjątkami) historię, o którą w zasadzie nikt nie miał pretensji, brak kosztownej dekoracji (bo choć wykonywane w teatrze, były dziełami estradowymi, nie scenicznymi) i przede wszystkim tańszych, często brytyjskich śpiewaków, zamiast finansowego wyścigu o względy Senesina czy Farinellego (który zresztą u Handla nie zaśpiewał). To jednak, co pozostało niezmienne, to rzecz najcenniejsza – geniusz, który w nowej formie, nieskrępowany operowymi regułami, mógł na nowo rozkwitnąć. Po pierwsze – niespotykaną mocą mogły zabrzmieć chóry: w operze praktycznie nieobecne, w oratorium niekiedy stają się protagonistą. Po drugie – opera śpiewana była z pamięci, a oratorium z nut, co oznacza, że muzyka tych drugich mogła być znacznie bardziej skomplikowana. Skutek: Handel, autor kilkudziesięciu oper, gdy w latach 1739-41 definitywnie zwrócił się ku oratoriom , nigdy już do opery nie wrócił. Powstawać natomiast zaczęły, jedno po drugim, arcydzieła cieszące się często większym powodzeniem, niż opery: od Athalii, przez Saula, Izrael w Egipcie, oczywiście Mesjasza, Samsona, Herculesa, Solomona, po Theodorę i – jako ostatnie – Jephthę. Po sezonie 1752 r., kiedy jako nowość pokazał owo oratorium (obok wznowień kilku innych tytułów), kompozytor wpłacił do banku okrągłą sumę 2290 funtów.

Ostatnie oratorium Handla opowiada historię Sędziego Izraela, Jefte, pod którego dowództwem pokonano Ammonitów – i jego córki, którą musiał złożyć w ofierze jako dopełnienie ślubu złożonego przed bitwą. Autor libretta oratorium, wielebny Thomas Morell, wybrał łagodną interpretację (Biblia nie wyjaśnia sprawy jednoznacznie), wprowadzając interwencję boską: zanim ofiara zostanie złożona, zstępuje anioł i ogłasza, że wystarczy, by córka wodza poświęciła swe życie Bogu. Jak nie zaufać aniołowi, zwłaszcza gdy – jak w festiwalowym wykonaniu oratorium – śpiewać będzie głosem Jolanty Kowalskiej-Pawlikowskiej? Jephtha HWV 70 Handla wykona znakomita Accademia Bizantina i Chór Kameralny Capelli Cracoviensis pod batutą Ottavia Dantone.

Zachęcamy do zapoznania się z pełnym programem tegorocznej edycji festiwalu Misteria Paschalia 2015.

Bilety na koncerty w ramach festiwalu można kupić za pośrednictwem portalu www.eventim.pl oraz w wybranych punktach informacji miejskiej InfoKraków