13 października rozpoczniemy w Dzielnicowym Domu Kultury “Węglin” w Lublinie drugą część projektu “Pobyt tolerowany. Cykl działań edukacyjno-kulturalnych”, która trwać będzie pięć dni, do 17 października. W ciągu tych dni przeprowadzone zostaną warsztaty dla młodzieży INNI SĄ W NAS, warsztaty dla seniorów OBCE SMAKI, spotkania sąsiedzkie NA PRYWACIE, performans POBYT TOLEROWANY oraz otwarte spotkanie GOŚCINNOŚĆ. GOŚĆ, INNY. Zapraszamy wszystkich zainteresowanych.

"POBYT TOLEROWANY" - (termin prawny) forma ochrony, dzięki której cudzoziemiec, któremu odmówiono nadania statusu uchodźcy, może legalnie przebywać na terytorium obcego państwa.

"[...] często obcy jest tym, który kwestionuje" - tak jakby samo jego zjawienie się naruszało spokój panowania tego, co swoje, zakłócało porządek zadomowienia, rzucało wyzwanie błogiemu stanowi, w którym wszyscy mogą czuć się u siebie, a wszystkie rzeczy zdają się spoczywać na swoim miejscu. Jako nieswój, Obcy - według częstego rozpoznania - jawi się jako problem”.

Działania wpisane w projekt „Pobytu tolerowanego” wychodzą od nakreślonej powyżej kategorii gośćInności według Jacquesa Derridy. Tak rozumiane pojęcie gościnności zakłada „dekonstrukcję poczucia bycia u siebie w domu”, swoiste wydomowienie.

Projekt „Pobyt tolerowany. Cykl działań edukacyjno-kulturalnych” zakłada udział w dyskusji wokół tematu uchodźstwa i imigracji; konfrontuje uczestników z 4 miast (Legnicy, Poznania, Bytomia, Lublina) poprzez działania (warsztaty dla młodzieży: "INNI SĄ W NAS"; warsztaty dla seniorów: "OBCE SMAKI"; spotkania sąsiedzkie: "NA PRYWACIE"; akcję „POBYT TOLEROWANY” i otwarte spotkanie: "GOŚCINNOSĆ. GOŚĆ, INNY") z pojęciem gościnności.

Nadrzędnym celem projektu jest kształtowanie świadomości społecznej, upowszechnianie wiedzy na temat uchodźstwa oraz budowanie pokojowych relacji międzyludzkich.

Projekt “Pobyt tolerowany” powstał w wyniku kilkumiesięcznego procesu prowadzonego z inicjatywy Centrum Kultury Niezależnej Teatr Szwalnia w Łodzi oraz Ośrodka Teatralnego Kana w Szczecinie. Premierowe prezentacje samej akcji odbyły się w marcu 2013 w ramach ogólnopolskiej akcji Dotknij Teatru w Łodzi i spotkały się z dużym zainteresowaniem odbiorców. Na proces ten złożyły się prace badawcze pozwalające zapoznać się z sytuacją uchodźców w Polsce; spotkania, zajęcia i warsztaty dla dzieci z Ośrodka dla Cudzoziemców w Grotnikach k/Łodzi oraz wielokrotne spotkania z pewną rodziną czeczeńskich uchodźców przebywającą na terenie naszego kraju na mocy pobytu tolerowanego. Doświadczenie mówienia o problemach niewygodnych, niski stan wiedzy o problemie uchodźstwa spowodował potrzebę zbudowania komplementarnego projektu edukacyjno-kulturalnego, który łączy działania poznawcze z praktyką.

DZIAŁANIA W RAMACH PROJEKTU:

1. „INNI SĄ W NAS“ - warsztaty dla młodzieży

Działania warsztatowe mają na celu dekonstrukcję poczucia bycia u siebie w domu, wprowadzenie w taki stan wydomowienia, aby osoba uczestnicząca zyskała obcość wobec samego siebie. Wyrzeczenie się bycia u siebie, oddanie siebie do dyspozycji Innego, pozwoli na bliższą obecność ze sobą i rozumienie Tego, który znajduje się obok. Tak przyjmowany gość to „ktoś inny niż ja, radykalnie inny”. Podczas realizacji proponowanych zadań pojęcie Innego zostanie poddane rewizji. Teoretyczne ujęcia metodologii kulturoznawczych znajdą niniejszym swoje odzwierciedlenie w bezpośrednich działaniach edukacyjnych, które – za Julią Kristevą - wskażą, że „Inni są w nas i to my jesteśmy Inni”. Filozofia Kristevej jest filozofią otwartości, która przenosi środek ciężkości na indywiduum – tutaj każde „ja” jest „Innym”, więc nie ma takiej „inności”, która powinna spotykać się z niesprawiedliwością i represjami.

koncepcja i realizacja: Weronika Fibich

2. „OBCE SMAKI“ - warsztaty kulinarne dla seniorów

Z przepisów spisanych od uchodźców z Czeczenii spróbujemy przybliżyć obce smaki. Warsztaty kulinarne mają na celu zasmakowanie w potrawach kuchni kaukaskiej. Podczas wspólnego gotowania tematem przewodnim będzie GośćInność. Rozpoznawanie tego, co jest nam znane, od tego co odległe, obce. W swobodnej rozmowie zapoznamy uczestników warsztatu z naszym doświadczeniem opowieści o losie uchodźców. Zależy nam, aby zwrócić uwagę na łatwe w przyjmowaniu oczywistości, że „swoi” są zawsze lepsi od „innych”, a własne konwencje kulturowe (czyli to, jak myślimy i działamy) traktujemy jako naturalne, oczywiste i często jedynie słuszne. Naturalnym jest, iż taki stan wiedzy powoduje powstawanie różnych etnocentryzmów powstających wewnątrz kultur, a także idei środka oraz myślenie o naszej kulturze jako naturalnej w przeciwieństwie do kultur innych.

koncepcja i realizacja: Weronika Fibich, Ewa Łukasiewicz, Patrycja Terciak

3. „GOŚCINNOŚĆ. GOŚĆ, INNY” - otwarte spotkanie

Tematem spotkania będzie problematyka uchodźcza. Obecność Innego jako gościa w naszym miejscu przebywania. Odczytanie pojęcia pobyt tolerowany. Zapoznanie się z procedurą uchodźczą oraz sytuacją uchodźców na terenie naszego kraju. Zależy nam na upowszechnianiu wiedzy dotyczącej Innego, aby kształtować świadomość społeczną w atmosferze otwartości, rozumienia i rozpoznawania. Dla ukazania jak najszerszego kontekstu wywołanego tematu Innego w spotkaniu wezmą udział: ekspert do spraw uchodźców oraz twórcy projektu.

4. "POBYT TOLEROWANY" - akcja w prywatnym mieszkaniu

Pobyt tolerowany to niepewne jutro, łączące aspekty uchodźczej przeszłości i teraźniejszości. Jest soczewką skupiającą jednostkowość, wobec której Inni to my; kalejdoskopem przedstawiającym warianty postrzegania przemilczanej rzeczywistości. Dylemat odpowiedzialności za usłyszane historie oraz ich wykorzystanie staje się problemem wspólnym - niewiedza i niepamięć przestają być wymówką. Pobyt tolerowany to stan pozornej ochrony i bezpieczeństwa. Nikt nie jest "u siebie".

Opowieść wykorzystująca różnorodne środki wyrazu artystycznego akcentuje kwestie najistotniejsze dla „uchodźczego bytu” – absurd i obłudę systemu, zależności polityczne, ograniczenia prawne, powracające wspomnienia i tęsknotę za rodziną, krajem, normalnością, pełnym człowieczeństwem. Obnaża stan, w którym osobiste doświadczenia wojny korespondują z niepewną przyszłością, pozornym bezpieczeństwem oraz druzgocącą stagnacją, jaką uciekinierzy z krajów ogarniętych konfliktami zastali w Polsce.

Miejsce gry – prywatne mieszkanie - staje się przestrzenią deziluzji i spotkania, nie tylko z prawdą swoistych świadectw, ale także ze współuczestnikami akcji i samym sobą. W tej wspólnocie rodzą się pytania. Nie na wszystkie znajdują się odpowiedzi. I nie na wszystkie odpowiada się bezrefleksyjnie.

koncepcja i realizacja, scenariusz, prowadzenie wywiadów z cudzoziemcami: Weronika Fibich narrator akcji, scenariusz: Ewa Łukasiewicz

instalacje: Justyna Rochala

materiał video: Grzegorz Habryn (PSM)

zdjęcia i materiał video z udziałem rodziny cudzoziemców: Ewa Ciechanowska muzyka: Tomasz Krzyżanowski

montaż audycji radiowej, gromadzenie materiałów, organizacja i promocja projektu: Patrycja Terciak

gromadzenie materiałów, organizacja i promocja projektu: Elżbieta Mentel, Katarzyna Skręt konsultacje merytoryczne, tłumaczenia: Joanna Paliwoda-Szubańska

Szczególne podziękowania dla rodziny cudzoziemców (z Czeczenii) – Luizy i Adama z dziećmi Khedą, Abdulem, Mediną, Aiszą oraz Eliną, za rozmowy, spotkania i wspólne gotowanie.

5. ZDARZENIA PODSUMOWUJĄCE

Podsumowanie projektu „POBYT TOLEROWANY. Cykl działań edukacyjno-kulturalnych” odbędzie się w przestrzeni prywatnego mieszkania, gdzie spotkaniu z mediami towarzyszyć będzie wystawa fotografii, instalacja wizualna oraz rozmowa z Krystyną Kurczab-Redlich – reportażystką, świadkiem dwóch wojen czeczeńskich.

Na cykl prezentowanych fotografii składają się portrety wykonane przez Ewę Ciechanowską bohaterom akcji Pobyt tolerowany – małżeństwu – Adamowi i Luzie. Wystawę stanowi zbiór zdjęć wywoływanych podczas wszystkich spotkań przeprowadzonych w ramach projektu. Podczas finału Pobytu tolerowanego udostępniona zostanie także instalacja wizualna, która w ramach inicjatywy Emergency Biennale in Chechenya będzie przesłana do Groznego, gdzie po odzyskaniu przez Czeczenię suwerenności ma powstać kolekcja sztuki współczesnej. Instalację stanowić będzie nie tylko dokumentacja działań w ramach Pobytu tolerowanego, ale także twórczy komentarz do niej, za którego kształt odpowiadają twórcy projektu. Kontekst społeczny, historyczny i polityczny sytuacji Czeczenii przybliży w swoim wystąpieniu Krystyna Kurczab-Redlich. Jako reportażystka obu wojen czeczeńskich, twórca filmów dokumentalnych oraz autorka m.in. książki Głową o mur Kremla. Nowe fakty, specjalistycznie odniesie się do problemu uchodźstwa w Polsce i obecnej sytuacji pomiędzy Rosją a Czeczenią.

Najbliższe działania: 13-17 października 2014, Lublin, Dzielnicowy Dom Kultury „Węglin”

W ramach projektu „POBYT TOLEROWANY. Cykl działań edukacyjno-kulturalnych” w każdej z czterech miejscowości objętych wydarzeniami, odbywają się te same zdarzenia (w terminach zaplanowanych z organizatorem na miesiąc przed prezentacjami).

PAŹDZIERNIK -LUBLIN 13-17.10 wtorek 14 października, godz. 10.00 – DDK „Węglin” lub prywatne mieszkanie warsztaty dla seniorów „Obce smaki”

środa 15 października, godz. 12.00 – prywatne mieszkanie akcja „Pobyt tolerowany” (dla grupy z warsztatów kulinarnych) godz. 17.00, 19.00 – prywatne mieszkanie akcja „Pobyt tolerowany”

czwartek 16 października, godz. 9.30 – DDK „Węglin” warsztaty dla młodzieży „Inni są w nas”

godz. 17.00, 19.00 – prywatne mieszkanie akcja „Pobyt tolerowany”

piątek 17 października, godz. 17.00 – prywatne mieszkanie akcja „Pobyt tolerowany”

godz. 19.30 – DDK „Węglin” spotkanie otwarte „Gościnność. Gość, Inny”

LISTOPAD -POZNAŃ 12-16.11

GRUDZIEŃ -BYTOM 03-07.12

STYCZEŃ – SZCZECIN (PODSUMOWANIE PROJEKTU) 17.01 sobota 17 stycznia, godz. 18.00 –prywatne mieszkanie otwarcie wystawy fotografii Ewy Ciechanowskiej; omówienie projektu „POBYT TOLEROWANY. Cykl działań edukacyjno-kulturalnych” z uwzględnieniem obecności lokalnych mediów; prezentacja instalacji przygotowanej na Emergency Biennale in Chechenya

godz. 20.00 spotkanie z reporterem –świadkiem i specjalistą w temacie sytuacji w Czeczenii

ORGANIZACJĘ PAŹDZIERNIKOWYCH DZIAŁAŃ W LUBLINIE WSPIERA PARTNER PROJEKTU –DDK „WĘGLIN”. NA PYTANIA DOTYCZĄCE MIEJSC WYDARZEŃ SZCZEGÓŁOWO ODPOWIE P. LUDOMIR FRANCZAK (81 466 59 15 lub l.franczak@ddkweglin.pl).

Organizator: Ośrodek Teatralny Kana, pl. św. Piotra i Pawła 4/5, Szczecin, tel. 914341561

Partnerzy: Centrum Kultury Niezależnej Teatr Szwalnia, Łódź Ośrodek Nowy Świat, Legnica Dzielnicowy Dom Kultury "Węglin", Lublin Teatr Ósmego Dnia, Poznań Bytomskie Centrum Kultury, Bytom

Patronaty: Narodowe Centrum Kultury; Platforma Kultury kwartalnik teatralny „NIETAK!T” polski wortal teatralny e-teatr Gazeta Wyborcza. Lublin

Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (priorytet: edukacja kulturalna).