24 października 2014 roku w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej odbędzie się polska premiera opery Andrzeja Czajkowskiego „Kupiec wenecki”.

Jedyne dzieło operowe tego kompozytora powstawało niemal trzydzieści lat. Kolejne trzydzieści czekało na wystawienie. W lipcu 2013 r. światło dzienne ujrzała inscenizacja dzieła na festiwalu w Bregencji, a już w kwietniu 2014 r. wyróżniono ją prestiżową International Opera Award w kategorii Światowa Premiera. Warszawskie przedstawienie wyreżyseruje Keith Warner, a orkiestrę poprowadzi Lionel Friend – obaj znani z zeszłorocznej inscenizacji „Diabłów z Loudun” Krzysztofa Pendereckiego.

Andrzej Czajkowski zmarł w 1982 r. (w wieku 46 lat). Jego biografia przeraża i fascynuje. Ocalony z warszawskiego getta, przez całe życie zmagał się z traumą wspomnień z dzieciństwa: braku ojca, rozstania z matką, która została za murem. Nadwrażliwy, zwracał uwagę talentem pianistycznym i ponadprzeciętną inteligencją. Po wyjeździe na Zachód otworzyły się przed nim wielkie możliwości. Naprawdę nazywał się Robert Andrzej Krauthammer i pochodził z zasymilowanej rodziny żydowskiej. Na konkursie chopinowskim w 1955 r. otrzymał ósmą nagrodę. W rok później na równie prestiżowym Konkursie im. Królowej Elżbiety w Brukseli zdobył trzecie miejsce. W 1957 r. wyjechał na studia uzupełniające u Stefana Askenazego i rozpoczynając międzynarodową karierę, rozstał się z krajem urodzenia na zawsze. Po wyjeździe na Zachód otworzyły się przed nim wielkie możliwości, jednak ekstrawagancka osobowość oraz niechęć do kompromisów artystycznych nie pozwalały mu zrobić oszołamiającej kariery.

„Kupca weneckiego” Czajkowski napisał wspólnie z librecistą Johnnem O'Brienem. Intencje twórców wzmocnił reżyser Keith Warner. Przeniósł akcję w lata 20. poprzedniego stulecia, w czasy rozkwitu nowoczesnego kapitalizmu. Czajkowski, pracując nad „Kupcem weneckim”, nie miał wielkiego doświadczenia kompozytorskiego, a stworzył wielką, trzygodzinną, szekspirowską operę na dwunastu bohaterów. Wrażenia sprzed roku skonfrontujemy już wkrótce z przedstawieniem warszawskim. Czy będzie to odkrycie na miarę wystawionej na obu scenach „Pasażerki” Mieczysława Weinberga według powieści Zofii Posmysz? Zobaczymy.
Andrzej Czajkowski to kompozytor dopiero odkrywany w Polsce. Promocję jego twórczości zawdzięczamy m.in. cieszącym się zainteresowaniem czytelników publikacjom: korespondencji z przyjaciółką z czasów warszawskich, Anitą Haliną Janowską, pt. „Mój diabeł stróż”, oraz opowiadaniu Hanny Krall pt. „Hamlet”. Limitowane wydanie opowiadania przygotowano specjalnie na premierę „Kupca weneckiego”.

Spektakl jest współprodukowany przez Teatr Wielki – Operę Narodową i Instytut Adama Mickiewicza.