Od 16 do 22 września zespół Miejskiego Teatru Miniatura z Gdańska będzie gościć na Islandii ze spektaklem „Błękitna planeta” powstałym w ramach międzynarodowego projektu artystycznego dofinansowanego ze środków EOG.

W ramach wizyty artyści zaprezentują spektakl w stolicy, Rejkiawiku, w Teatrze Tjarnarbíó oraz na północy wyspy w Akureyri (Rýmið). Przedstawienie jest polską prapremierą sztuki Islandczyka Andriego Snæra Magnasona, adaptacją wielokrotnie nagradzanej książki „Historia błękitnej planety”, przetłumaczonej na ponad 30 języków. Książka opowiada o planecie zamieszkanej wyłącznie przez dzieci, na której pewnego razu pojawia się pierwszy dorosły, sprzedawca kosmicznych odkurzaczy Cezary Nakręcony – w ten sposób rozpoczyna się pełna magii, piękna, ale i zmagań przygoda.

Spektakl zrealizował międzynarodowy zespół artystów. Erling Jóhannesson to islandzki aktor i reżyser, współzałożyciel i dyrektor artystyczny w latach 1994–2009 jednego z największych profesjonalnych teatrów niezależnych w Islandii – The Hafnarfjörður Theatre, realizującego w większości repertuar oparty na współczesnych sztukach islandzkich pisanych na potrzeby teatru. Scenografię do przedstawienia zaprojektowała Iza Toroniewicz, autorka scenografii i kostiumów do ponad stu polskich spektakli, zarówno dramatycznych, jak i lalkowych. Muzykę skomponował jeden z najbardziej popularnych zespołów islandzkiej sceny muzycznej, múm. W spektaklu występują aktorzy Miejskiego Teatru Miniatura

Pokazy przedstawienia odbywają się w ramach projektu „Blue Planet” dofinansowanego z funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii, oraz środków krajowych. Spektakl będzie grany w języku polskim.

Tjarnarbíó, Rejkiawik 19 września 2014, godz. 11.00

Rýmið, Akureyri 21 września 2014, godz. 14.00 i 18.00

Informacje na temat odbioru bezpłatnych wejściówek: Tjarnarbíó, Reykjavík: midasala@tjarnarbio.is tel: 527 2100 Rýmið, Akureyri: midasala@leikfelag.is tel: 460 0200

Trailer spektaklu: https://www.youtube.com/watch?v=rXjSkHxZwTU

Strona projektu „Blue Planet” www.teatrminiatura.pl/blueplanet

Błękitna planeta według sztuki Andriego Snæra Magnasona na licencji NORDISKA ApS. – Kopenhaga tłumaczenie: Agnieszka Kochanowska reżyseria: Erling Jóhannesson asystentka reżysera: Zofia Smolarska scenografia: Iza Toroniewicz muzyka: múm

obsada: Brimir | Jakub Ehrlich Hulda | Edyta Janusz-Ehrlich Loa | Wioleta Karpowicz Cezary Nakręcony | Piotr Kłudka Bjarki | Wojciech Stachura Magni | Jakub Zalewski Elva | Magdalena Żulińska

Premiera: 17 maja 2014 Duża Scena Teatru Miniatura Spektakl dla dzieci w wieku od 7 lat Przedstawienie powstało w ramach projektu „Blue Planet” dofinansowanego z funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii, oraz środków krajowych.

Fragmenty recenzji:

„Błękitna planeta" (sztuka powstała na podstawie bestsellerowej islandzkiej książki) to pełna przygód historia, w której dzieci znajdą to, co lubią najbardziej: zwroty akcji, magię, humor, grozę i szczęśliwe – choć nie oczywiste – zakończenie. (…) „Błękitna planeta” to również alegoryczna baśń o współczesnym świecie i jego problemach – zagrożeniach wynikających z dewastacji przyrody, postawach konsumpcyjnych, władzy i manipulacji, konfliktach zbrojnych. Ale także o przyjaźni, potrzebie bliskości, altruizmie i o marzeniach, które mogą zmienić nawet sprytnego międzyplanetarnego sprzedawcę odkurzaczy. Islandzki reżyser Erling Jóhannesson przedstawił ją w urzekający sposób, przy pomocy działających na wyobraźnię teatralnych narzędzi. Nie ma jednak w spektaklu efekciarstwa i próby zdobycia sympatii młodego widza za wszelką cenę. Twórcy przedstawienia testują wyobraźnię dzieci i – patrząc po reakcjach widowni – nie zawodzą się na swoim pomyśle. Dorota Karaś, „Gazeta Wyborcza”

Spektakl ujmuje nie tylko tematem i zwróceniem uwagi na to, że ingerencje w naturalne środowisko mogą mieć tragiczne skutki. Przejmująca „walka” na argumenty pomiędzy Cezarym Nakręconym a Huldą (i Brimirem) znajduje błyskotliwe rozwiązanie. „Błękitna planeta” to dowód, że bazując na prostych środkach i dobrym tekście można stworzyć wartościowe przedstawienie dla dzieci, nie angażując do tego multimediów i nie „puszczając oka” do dorosłej części publiczności. Łukasz Rudziński, trójmiasto.pl

Piękna scenografia Izy Toroniewicz, niezwykła, bardzo „północna” muzyka islandzkiego zespołu múm sprawiają, że z zainteresowaniem i dużą przyjemnością ogląda się to ciekawe, mądre przedstawienie. Bardzo dobrze wypada w nim zespół aktorski Teatru Miniatura. Na uznanie zasługuje Piotr Kłudka w roli Cezarego Nakręconego – dorosłego, który w swoim wnętrzu skrywa dziecko. Trochę samolubne, ale też chyba i bardzo samotne.

No i sam finał przedstawienia. Żadnego odsyłania, wyganiania „złego”, żadnego zamiatania pod dywan – jak to często w opowieściach dla dzieci bywa. Czasami „złego” nie da się przegonić. Ale można spróbować go poznać i oswoić – przekonują twórcy „Błękitnej planety”. Anna Jazgarska, teatralny.pl

O artystach:

Andri Snær Magnason

Pochodzący z Islandii autor książki „Historia błękitnej planety” oraz sztuki „Błękitna planeta”. Urodził się w 14 lipca 1973 roku w Rejkiawiku. Studiował literaturę islandzką na Uniwersytecie w Islandii. Jest autorem powieści, wierszy, sztuk teatralnych, opowiadań, esejów. Jest także współreżyserem pełnometrażowego filmu dokumentalnego na podstawie własnej książki „Dreamland” o tym samym tytule (2010), który jest wyrazem aktywnej walki autora z niszczeniem islandzkiej przyrody. Jego powieść „LoveStar” została wybrana powieścią roku przez islandzkich księgarzy w 2002 roku i otrzymała Nagrodę Literacką DV oraz nominację do Nagrody Literackiej Islandii i Philip K. Dick Award. Została także wydana w Niemczech, USA i na Węgrzech.

Książka „Historia błękitnej planety” jako pierwsza książka dla dzieci otrzymała prestiżową Islandzką Nagrodę Literacką i została przetłumaczona na ponad 25 języków. Otrzymała także Honorową Nagrodę im. Janusza Korczaka w 2000 roku oraz West Nordic Children’s Book Prize w 2002 roku.

Sztuka „Błękitna planeta” została wystawiona w wielu teatrach na świecie, m.in. na głównej scenie Young People’s Theatre w Toronto w 2005 roku (spektakl otrzymał nominację w kategorii „produkcja roku” Dora Awards), a w kwietniu 2013 została zrealizowana na tej scenie ponownie. Wystawił ją również Narodowy Teatr Islandzki, miejskie teatry w Waasa i Lahti w Finlandii oraz w Lucernie w Szwajcarii. Odbyły się także pokazy mniejszych produkcji i czytań w Cafe Theater w Londynie, Teatrze Maksima Gorkiego w Berlinie i w Islamabadzie (Pakistan).

Andri Magnason jest autorem czterech sztuk: „Opera Natures” (wystawiona w 1999 roku) „Saga Ulfhams” (wystawiona w 2004 roku), „Wieczne szczęścia” (2007) i „Wieczne nieszczęścia (2009). Jest laureatem nagrody Kairos 2010 r., która jest przyznawana przez Alfred Toepfer Stiftung FVS w Hamburgu. Mieszka w Rejkiawiku, ma czworo dzieci i właśnie wydał nową książkę, tym razem dla młodzieży, zatytułowaną „Tímakistan”, za którą po raz kolejny otrzymał Islandzką Nagrodę Literacką.

Erling Jóhannesson

Islandzki aktor i reżyser, absolwent Icelandic Dramatic School of Acting. Współzałożyciel i dyrektor artystyczny w latach 1994-2009 jednego z największych profesjonalnych teatrów niezależnych w Islandii - The Hafnarfjörður Theatre, realizującego w większości repertuar oparty na współczesnych sztukach islandzkich pisanych na potrzeby teatru. Teatr wyprodukował ponad 60 spektakli, współpracując z wieloma znanymi islandzkimi pisarzami, m.in. takimi, jak Árni Ibsen, Jón Atli Jónasson and Andri Snær Magnason. Erling brał udział w większości spektakli teatru jako aktor, reżyser lub producent, jednocześnie realizując projekty telewizyjne, filmowe oraz pracując jako wykładowca. Reżyseruje również słuchowiska radiowe dla islandzkiego radia RUV (w 2012 roku otrzymał najważniejszą teatralną nagrodę islandzką Gríman w kategorii “najlepszy spektakl radiowy”) oraz prowadzi wykłady w islandzkiej szkole filmowej. Był również członkiem zarządu The Performing Arts Association LSI, Nordic Theatre Association oraz Islandzkiego Stowarzyszenia Teatrów Niezależnych.

múm

Eksperymentalna grupa muzyczna, której muzykę określa miękki wokal, elektroniczny glitch oraz różnorodność tradycyjnych i niekonwencjonalnych instrumentów muzycznych. Grupa powstała w 1997 roku utworzona przez Gunnara Örna Tynes i Örvara Þóreyjarsona Smárasona. W pierwszym roku działalności muzycy nagrali większość swojej pierwszej płyty „Yesterday was dramatic, today is OK”. Rok później do zespołu dołączyły bliźniaczki Gyða i Kristín Anna Valtýsdóttir, z którymi stworzyli drugą płytę. W pracach nad tą płytą uczestniczył też finlandzki perkusista Samuli Kosminen, który dołączył do wędrownej trupy. W 2002 roku, po wydaniu płyty „Finally we are no one” i po zakończeniu pierwszej światowej trasy koncertowej, Gyða opuściła zespół i powróciła na studia do Rejkiawiku. Niedługo potem trzecia siostra Ásthildur Valtýsdóttir tymczasowo dołączyła do zespołu jako wokalistka, a Serena Tideman zastąpiła Gyða na wiolonczeli na czas trasy koncertowej w Europie. Do tego czasu do zespołu dołączyli Eiríkur Ólafsson i Hildur Guðnadóttir (występowali gościnnie na płytach múm od początku ich działalności) i Ólöf Arnalds. Na początku 2006 roku po wydaniu i trasie koncertowej płyty „Summer Make Good” zespół opuściła Kristín Anna. Czwarta płyta, nagrana w 2006 roku, została wydana we wrześniu 2007 pod tytułem „Go Go Smear the Poison Ivy”.

múm komponował również dla teatru, m.in. muzykę do dwóch słuchowisk radiowych, zdobywając nagrodę nordyckiego teatru radiowego w 2005 roku. W tym samym roku zespół został zaproszony do Amsterdamu przez Holland Festival do współpracy z National Dutch Chamber Orchestra (Holenderska Narodowa Orkiestra Kameralna), by skomponować utwór w oparciu o kompozycje nieżyjącego kompozytora awangardowego Iannisa Xenakisa do jednego z głównych przedstawień festiwalu. W Japonii múm współpracował z gwiazdami pop Aco i Tomoyo, tworząc utwory na płyty obydwu wykonawców. W sierpniu 2009 roku múm wydał piątą płytę „Sing Along to Songs You Don't Know”, a następnie ruszył w ogromną światową trasę koncertową od Europy po Rosję, Japonię, USA i Meksyk. Trwająca niemal rok trasa koncertowa zakończyła się spektakularnym występem w Krakowie, na który múm zaprosił przyjaciół i kolegów po fachu (Mugison, Sin Fang, Amiina, Jóhann Jóhannsson, byłą członkinię zespołu Gyða Valtýsdóttir oraz wielu innych), by zagrali razem z nimi oraz Chórem Polskiego Radia i Sinfonietta Cracovia. Múm nagrali muzykę do filmu „Jack & Diane”, którego premiera odbyła się jesienią 2012 roku. W filmie można usłyszeć utwór nagrany przez múm we współpracy z Kylie Minogue. Zespół właśnie wydał szósty album studyjny zatytułowany „Smilewound”, który promował podczas trasy koncertowej również w Polsce: w Poznaniu, Wrocławiu i Warszawie.

Iza Toroniewicz

Scenografka i kostiumolożka. Absolwentka Międzywydziałowej Katedry Scenografii warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jej debiutem scenograficznym – i jednocześnie pracą dyplomową – był spektakl z 1997 roku „Dziady albo młodzi czarodzieje” wg A. Mickiewicza, w reż. Adama Sroki, wystawiony w Teatrze im. Jana Kochanowskiego w Opolu. Scenografia tego przedstawienia zdobyła nagrodę na XXIII Opolskich Konfrontacjach Teatralnych - Klasyka Polska oraz Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki na „Inscenizacje Dzieł Polskich Romantyków”. Od tamtego czasu Iza Toroniewicz przygotowała scenografię i kostiumy do ponad stu przedstawień – w tym kilkunastu lalkowych – w teatrach całej Polski, m. in. Teatrze Studio, Capitol i Lalka w Warszawie, Teatrze Polskim oraz Teatrze Współczesnym w Szczecinie, Teatrze Arlekin w Łodzi, Teatrze im. Słowackiego oraz Teatrze Bagatela w Krakowie, Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, Teatrze Polskim we Wrocławiu, Teatrze Polskim w Bydgoszczy. Współpracowała z takimi reżyserami, jak Bartłomiej Wyszomirski, Adam Orzechowski, Romuald Wicza-Pokojski, Czesław Sieńko. W 2004 roku jej scenografia do „Niebezpiecznych związków” Ch. Hamptona (Teatr Polski w Bielsku-Białej, reż. B. Wyszomirski) zdobyła nagrodę honorową bielskiego oddziału ZASP oraz nominację do „Złotej Maski”.

O organizatorach:

Miejski Teatr Miniatura to jeden z najstarszych teatrów w Polsce – od początków jego działalności na Wybrzeżu minęło ponad 60 lat. Realizuje repertuar dla całej rodziny, angażując utalentowanych twórców z Polski i zagranicy. Co roku wystawia około 280 spektakli, które ogląda ponad 55 tysięcy widzów. Powstają tu przedstawienia zarówno na podstawie klasyki, jak i współczesnej literatury dziecięcej i młodzieżowej dla widzów już od 1 roku życia. Repertuar teatru dopełniają liczne wydarzenia towarzyszące premierom oraz powstające we współpracy z innymi instytucjami kultury, wydawnictwami i organizacjami pozarządowymi. Są to m.in. warsztaty rodzinne, spotkania otwarte, panele i debaty, kiermasze z książkami, festiwale lub przeglądy. Swoimi działaniami, skierowanymi zarówno do dzieci, jak i ich rodziców, teatr stara się uczestniczyć w procesie edukacji i wychowania oraz budowania relacji międzypokoleniowych i międzykulturowych.

Sjálfstæðu Leikhúsin jest stowarzyszeniem niezależnych artystów scenicznych w Islandii. Stowarzyszenie jest organizacją parasolową, wspieraną jedynie przez grupy członków oraz miasto Rejkiawik. Członkami SL jest około 56 grup teatralnych. Większość grup działa w stolicy Rejkiawik, ale są również grupy w rolniczej części Islandii. Niektóre działają przez cały czas, inne nie. Jak wszędzie grupy pojawiają się i znikają, ale silną bazę stanowi obecnie około 25 grup. Niezależne grupy teatralne tworzą około 25-35 premierowych produkcji rocznie. Te grupy są motorem promocji nowej dramaturgii w Islandii, a także nie boją się wkraczać na nowe, eksperymentalne tereny w podejściu do teatru i tańca. Za to członkowie SL, tacy jak Vesturport i Shallala zdobyły międzynarodowe uznanie za ich oryginalny styl teatralny i tańca.

Około 250 000 ludzi uczestniczy w przedstawieniach członków SL każdego roku w Islandii i zagranicą. To bardzo duża część całościowej widowni teatralnej w Islandii, kraju z całkowitą populacją 300 000. Pokazuje to, że życie kulturalne w Islandii nie może funkcjonować prawidłowo bez udziału grup zrzeszonych w SL. W ostatniej dekadzie niezależne grupy stały się rosnącą siłą w teatrze i tańcu islandzkim. Stowarzyszenie od lat walczy o to, żeby politycy i władze zauważyły ciężką pracę i sukcesy tych grup. Wynikiem tych działań są niewielkie postępy w tworzeniu lepszych warunków pracy, dzięki czemu grupy stają się coraz bardziej profesjonalne w swojej pracy. Stowarzyszenie działa obecnie według oficjalnej agendy dla Stowarzyszenia opublikowanej w 2012 roku. Wśród najważniejszych projektów jest zarządzanie Centrum Teatralno-Kulturalnym dla grup członków w Teatrze Tjarnarbíó w centrum Rejkiawiku.

Fundusze EOG

Poprzez fundusze EOG i fundusze norweskie, Islandia, Liechtenstein i Norwegia przyczyniają się do zmniejszania nierówności społecznych i ekonomicznych oraz wzmacniania relacji dwustronnych z państwami beneficjentami w Europie. Trzy państwa ściśle współpracują z UE na podstawie Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (Porozumienie EOG).

W okresie 2009–2014 wartość funduszy EOG i funduszy norweskich wynosi 1,79 miliarda euro. Norwegia zapewnia około 97% łącznego finansowania. Fundusze są dostępne dla organizacji pozarządowych, instytucji badawczych i szkół wyższych, sektora publicznego i sektora prywatnego w 12 nowoprzyjętych państwach członkowskich UE oraz Grecji, Portugalii i Hiszpanii. W ich ramach ma miejsce szeroka współpraca z podmiotami z państw darczyńców, a przedsięwzięcia mogą być wdrażane do 2016 r.

Najważniejsze obszary wsparcia obejmują ochronę środowiska i zmiany klimatyczne, badania i stypendia, społeczeństwo obywatelskie, ochronę zdrowia i wsparcie dla dzieci, równość płci, sprawiedliwość i dziedzictwo kulturowe.

Więcej informacji: www.eeagrants.org

Projekt „Blue Planet” korzysta z dofinansowania w kwocie 576 000 złotych pochodzącego z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy. Celem projektu jest wymiana kulturalna artystów polskich i islandzkich, nawiązanie współpracy długoterminowej, poszerzenie dialogu międzykulturowego, stworzenie wspólnego wydarzenia artystycz-nego: programu promującego kulturę islandzką oraz spektaklu teatralnego.