7 czerwca rusza projekt Historie kina: nadrealizm w kinie polskim realizowany w przestrzeni FPFF w Gdyni przez Krytykę Polityczną, Ha!art oraz Restart Polskiego Kina. Projekt będzie składał się z cyklu projekcji połączonych z dyskusjami (z udziałem autorów), na których zaprezentowane zostaną filmy takich twórców jak Grzegorz Królikiewicz, Andrzej Barański, Andrzej Żuławski oraz Piotr Szulkin.

Całość zakończy plenerowa dyskusja ("Stany Generalne Kina") z udziałem twórców, krytyków, akademików na temat historii polskiego kina i sposobów (istniejących i możliwych) jej uprawiania. Celem wszystkich tych wydarzeń jest wywołanie dyskusji na temat historii polskiego kina w dwóch wymiarach. Po pierwsze, sproblematyzowanie istniejących kanonów, hierarchii. Po drugie, sposobów, w jakich o historii kina polskiego pisze akademickie filmoznawstwo, oraz krytyka filmowa.

W naukach historycznych co najmniej od kilku dobrych dekad dość powszechnie przyjęła się opinia, że historia w liczbie pojedynczej nie istnieje. Żadna historyczna narracja nie może pretendować do ujęcia całości dziejów we wszystkich ich wymiarach, we wszystkich aspektach doświadczenia. Chcemy pokazać widzom FPFF w Gdyni, że historia kina nie ma liczby pojedynczej. Co to znaczy, że "historia kina nie ma liczby pojedynczej"? To, że nie ma jednej narracji, w którym całe dzieje kina dałyby się raz na zawsze zawrzeć, domknąć. W swojej dotychczasowej działalności historycznych badaczy i badaczek dziejów polskiego kina członkowie Restartu przyglądali rysom, pęknięciom, ślepym plamkom na dominujących narracjach o przeszłości polskiego filmu, poszukiwali nowych sposobów uprawiania jego historii. Dzięki pracy Piotra Mareckiego i Piotra Kletowskiego w wywiadach-rzekach przypomniane zostały postacie takich twórców jak Andrzej Żuławski, Andrzej Barański, czy Grzegorz Królikiewicz, do tej pory pozostających na marginesach, wkładanych do szufladek z napisem "kino emigracyjne", czy "twórca osobny". Wydana przez Krytykę Polityczną praca "Kino polskie 1989-2009. Historia krytyczna", portret ostatniego dwudziestolecia w rodzimym kinie, pokazała, że historię kina można pisać nie skupiając się na budowaniu "kanonu", że także filmy nieudane, na różne sposoby poronione mogą być ciekawym przypadkiem do lektury symptomatycznej, że historia kina jest jednocześnie częścią historii (także politycznej) wspólnoty, w jakiej kino to powstaje i do której się zwraca.

W Gdyni pragniemy wywołać dyskusję na temat istnienia w historii polskiego kina trzeciej, wielkiej - obok kina moralnego niepokoju i szkoły polskiej - formacji historycznej kina polskiego - nadrealizmu. Chcemy pokazać, że jeśli w polskiej kulturze gdzieś wyraźnie daje zaobserwować się nurt surrealny, to właśnie w kinie. Nie tylko ze względu na pewne estetyczne tropy, figury, toposy i rekwizyty, ale także problematykę filozoficzną i polityczną, jaka łączy szeroko rozumianą europejską spuściznę surrealną i pewne obszary polskiego kina. Surrealizm na mapie historii kina pozostaje ciągle nieodkrytym kontynentem (czy też przynajmniej archipelagiem), celem projektu jest pokazanie, że tworzą go różnego rodzaju twórcy ujmowani do tej pory jako samotne wyspy ("twórcy osobni", "twórcy emigracyjni etc.").

Projekt ten jest rozwinięciem badań, których zwieńczeniem była wydana w zeszłym roku książka "Dzieje grzechu. Surrealizm w kinie polskim" pod redakcją Kuby Mikurdy i Kamili Wielebskiej, zrealizowana w ramach współpracy polskich i brytyjskich badaczy historii polskiego kina, wywodzących się często spoza pola akademickiego filmoznawstwa, zajmujących się na co dzień historią sztuki, czy filozofią.

Program projekcji filmowych w ramach cyklu "Historie kina: nadrealizm w kinie polskim":

7 czerwca 2011, wtorek, godzina 17:00
Wolne chwile, reż. Andrzej Barański, 1979 (81 min.)

8 czerwca 2011, środa, godzina 16:30
Diabeł, reż. Andrzej Żuławski, 1972 (119 min.)

9 czerwca 2011, czwartek, godzina 17:00
Golem, reż. Piotr Szulkin, 1979 (88 min.)

10 czerwca 2011, piątek, godzina 16:30
Wieczne pretensje, reż. Grzegorz Królikiewicz, 1974 (70 min.)

Po projekcjach odbędą się panele dyskusyjne, w których wezmą udział reżyserzy prezentowanych filmów.

Dodatkowo w czwartek o godzinie 19:00 w Klubie Festiwalowym Bohema Jazz Klub, odbędzie się plenerowa dyskusja "Stany generalne kina".

ip/ KH