19. Biennale Sztuki dla Dziecka pt: SŁOWO NA TERYTORIUM SZTUKI DLA DZIECKA, jest kompleksowym projektem edukacyjno-artystycznym, interdyscyplinarnym, międzynarodowym, integrującym działania przeznaczone zarówno dla dzieci jak i dla twórców, animatorów sztuki, edukatorów: nauczycieli i studentów. Istotą tegorocznej koncepcji Biennale było zbudowanie pomostu pomiędzy dorosłym artystą a dzieckiem, poprzez połączenie celów edukacyjnych (poznawanie przez dzieci różnych obszarów istniejącej współcześnie sztuki) z celami artystycznymi (stymulowanie kreatywnej postawy dzieci i tworzenie przez nie własnych wypowiedzi artystycznych inspirowanych twórczością dorosłych).

Problematyka Biennale pozwoliła uruchomić takie działania, w których słowo pełni funkcje usankcjonowane tradycją, a także umożliwia penetrowanie i inspirowanie obszarów, w których słowo znajduje zastosowania innowacyjne, wykraczające poza wcześniejsze praktyki artystyczne i edukacyjne, pełniąc istotną rolę kulturotwórczą i społeczną.

Inspiracje
Biennale Sztuki dla Dziecka jest imprezą organizowaną w Poznaniu cyklicznie od 40 lat. Każdorazowo program Biennale skupia się merytorycznie wokół innego tematu, który umożliwia działania w różnych obszarach sztuki dla dzieci, związane zarówno z inspirowaniem nowej twórczości dla najmłodszych odbiorców (biennalowe premiery, których w tym roku było 6) jak i prezentacją najciekawszych osiągnięć twórców (razem 281 wydarzeń). Pozwala także na uruchomienie refleksji o sztuce dla dzieci poprzez spotkania, dyskusje i wydawnictwa przeznaczone dla dorosłych uczestników Biennale. Budowanie programu jest działaniem zespołowym opartym o współpracę ze środowiskiem naukowym (konferencja naukowa, budująca podstawy teoretyczne Biennale) i artystycznym (panel dyskusyjny z udziałem artystów i animatorów sztuki) w latach poprzedzających Biennale-Festiwal.

Główne i szczegółowe cele projektu
• Poszerzanie wiedzy i umiejętności działań twórczych dzieci poprzez udział w wydarzeniach programowych Biennale, pobudzanie ich wyobraźni i kreatywności.
• Tworzenie nowych form komunikacji artystycznej pomiędzy dziećmi a dorosłymi artystami, służących edukacji w zakresie poznania, rozumienia, interepretacji i dialogu z dziełem sztuki.
• Inspirowanie artystów i edukatorów problematyką Biennale do tworzenia przez nich nowych form artystycznych wykorzystujących słowo w sztuce dla dzieci.
• Doskonalenie umiejętności zawodowych pedagogów i animatorów sztuki uczestniczących w Biennale, nabywanie przez nich nowych kompetencji poprzez udział w zajęciach warsztatowych i panelach dyskusyjnych (popularyzacja nowych narzędzi pracy edukacyjnej, wspieranie postaw twórczych i innowacyjnych w nowych obszarach uprawiania sztuki).
• Zaangażowanie do współpracy osób pracujących w środowiskach dzieci dysfunkcyjnych (m.in. niewidomych i niedowidzących), rozpoznanie specyficznych potrzeb tych dzieci w obszarze sztuki, poszerzenie w tej dziedzinie świadomości społecznej uczestników zdarzeń, popularyzacja metod.
• Wprowadzenie problematyki Biennale w obieg społeczny poprzez wydawnictwa własne i media.
• Animowanie dyskusji na temat roli i miejsca sztuki we wszystkich środowiskach życia dziecka, a zwłaszcza w tych obszarach, gdzie uprawianie sztuki nosi charakter terapeutyczny, a dostęp do sztuki ma istotne znaczenie w wyrównywaniu szans kulturowych dzieci i młodzieży.
• Utrwalanie osiągnięć Biennale poprzez różne formy oddziaływań edukacyjnych i artystycznych oraz stworzenie, nowych środków i narzędzi pracy służących wszystkim adresatom Biennale-dzieciom i dorosłym.
• Stworzenie nowych obszarów promocji Biennale poprzez działania artystyczno-ambientowe.

Partnerzy
Projekt Biennale Sztuki dla Dziecka, jest tworzony i realizowany przez zespół pracowników Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu. Partnerzy pozyskiwani są głównie na etapie realizacji, ich wsparcie polega na udostępnianiu pomieszczeń, sprzętu oraz obsługi. Pomagali nam: Biblioteka Raczyńskich, Centrum Kultury Zamek, Palmiarnia Poznańska, Teatr Polski, Teatr Nowy, Estrada Poznańska.

Opis przebiegu projektu
Projekt 19.Biennale polega na ukazaniu różnorodności działań artystycznych w obszarze sztuki dla dzieci, skupionych wokół tematu przewodniego. Program imprezy zawiera 281 wydarzeń ilustrujących temat: Słowo na terytorium sztuki dla dziecka zorganizowanych w ciągu 7 dni w następujących grupach problemowych: słowo uszlachetnione – w kręgu poezji, słowo wzbogacone – w kręgu dźwięków i muzyki, słowo w kręgu multimediów, słowo… między tekstem a obrazem , słowo w akcji – w kręgu teatru, słowo przechowywane – tajemnice biblioteki, od litery do słowa, od słowa do obrazu, słowo – w kręgu humoru i zabawy, słowo w przestrzeni miasta. W każdej z nich realizowano różne formy artystyczne. Wielość wydarzeń o różnorodnej randze artystycznej nie pozwala przedstawić tutaj całego programu, zapraszam więc na stronę internetową www.biennaledladziecka.pl w celu zapoznania się z obszernym opisem poszczególnych wydarzeń. Zapraszam też na kolejne Biennale Sztuki dla Dziecka w czerwcu 2015’, które będzie poświęcone muzyce.

Do kogo kierowany był projekt - uczestnicy / odbiorcy
Przede wszystkim do dzieci w wieku szkolnym, ale także przedszkolnym i do młodzieży gimnazjalnej. Każde Biennale jest także adresowane do dorosłych zainteresowanych sztuką dla dzieci: nauczycieli, edukatorów, animatorów sztuki, artystów a także studentów i doktorantów kierunków humanistycznych.

Efekty (merytoryczne, trwałe) – jaką zmianę społeczną wprowadził projekt?
• Trwały efekt pracy nad Biennale Sztuki dla Dziecka stanowią wydawnictwa książkowe: zbiór referatów naukowych pt: Słowo na terytorium sztuki dla dziecka oraz post-katalog Biennale – książka o sztuce dla dzieci, zawierająca fotografie i opis wydarzeń biennalowych oraz eseje autorstwa Obserwatorów Sztuki. Wydawnictwa te z pewnością służyć będą zarówno edukatorom sztuki jak i środowiskom akademickim. Wydano także nową płytę CD z piosenkami: muzyką Jarka Kordaczuka do słów Juliana Tuwima. W przygotowaniu jest także płyta z piosenkami dla dzieci Witolda Lutosławskiego do słów Juliana Tuwima, w aranżacjach zespołu Kwadrofonik, z udziałem wokalistki Doroty Miśkiewicz, przygotowywana we współpracy z wydawnictwem Sony Music Polska. Podczas Biennale przygotowana została także obszerna dokumentacja audio-wideo, zamieszczona na You Tube i stronie internetowej Biennale Sztuki dla Dziecka.
• Biennale z pewnością wpływa także znacząco i trwale na zmianę postaw związanych ze sztuką, zarówno dzieci jak i dorosłych uczestników projektu. Poprzez uczestnictwo w specjalnie dobranych i wyselekcjonowanych wydarzeniach, niejednokrotnie o charakterze innowacyjnym, zyskują oni nowe kompetencje, wiedzę oraz umiejętności twórcze i artystyczne.
• Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu, poprzez Biennale, każdorazowo inspiruje także wybraną grupę twórców, do stworzenia nowych projektów przeznaczonych specjalnie dla dzieci. W tym roku pozyskaliśmy w ten sposób 7 niezwykle interesujących wydarzeń, które będą eksploatowane w sezonie artystycznym 2013/2014. Oto one:
1/ koncert Spisane okoliczności dorastania dla dzieci od 8 lat
inspiracją do stworzenia tego koncertu były słowa, którymi próbuje opisać świat młody artysta - Jan Julian Nowak, nastolatek, syn lidera zespołu Raz, Dwa, Trzy Adama Nowaka. Wzbogacone zostały one muzyką skomponowaną przez Karima Martusewicza, wykonane były przez wybitnych profesjonalnych muzyków zaproszonych do udziału w koncercie przez Adama Nowaka. Autorami koncertu byli: Jan Julian Nowak – teksty, perkusja, Adam Nowak – kompozytor, śpiew, gitary, Karim Martusewicz – kierownik muzyczny, kompozytor, basista.
2/ Słowoświaty - koncert multimedialny dla dzieci od 9 lat
Autor koncertu – Jarek Kordaczuk, zaprosił dzieci na muzyczną wędrówkę w przestrzeni i czasie przez konstelacje słowno-muzycznych środków wyrazu. Posługując się współczesnym, zrozumiałym językiem muzycznym, kompozytor nadał słowom formy: piosenki poetyckiej, arii operowej, monofonii ornamentalnej i polifonii modalnej, hip-hopu, muzyki ilustracyjnej i konkretnej, eksperymentalnej gry słownej czy wreszcie czegoś, co można by nazwać mianem social network music. Narracja koncertu miała charakter multimedialny, koncert prowadził sam kompozytor. Wizualizacje multimedialne - Adam Smoczyński.
3/ Kłębuszek - multimedialna przygoda muzyczna z cyklu: Poznawać świat muzyką, , dla dzieci w wieku 4-5 lat,
Kłębuszek, to projekt dwóch autorek: Agnieszki Cienciały - animatorki sztuki i Dobromiły Jaskot – kompozytorki, które współpracowały przy jego tworzeniu podczas Warsztatów Artystycznych dla Kompozytorów i Animatorów Sztuki oraz Wykonawców Muzyki Współczesnej, zorganizowanych w 2012 roku przez Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu. W wydarzeniu udział wzięli: fortepian preparowany, improwizujący pianista Rafał Zapała wzbogacający muzykę o transformacje elektroniczne, animatorka Agnieszka Cieniała i aktywne muzycznie dzieci. Działaniom, towarzyszyły przestrzenne wizualizacje. W warstwie edukacyjnej zadaniem projektu było poznanie przez dzieci przedszkolne nowych technik kompozytorskich i wykonawczych, wykorzystywanych w muzyce współczesnej. Wizualizacje: Sylwester Łuczak, Ula Milanowska.
4/ W jakim morze jest humorze? multimedialna przygoda muzyczna z cyklu: Poznawać świat muzyką, dla dzieci w wieku 4-5 lat
jest to performens z udziałem wyjątkowego instrumentu - harfy celtyckiej. Dzięki muzyce, scenografii i efektom wizualnym dzieci przenoszą się na piaszczystą plażę oraz w morskie głębiny, dokonując niecodziennych odkryć związanych z poznawanym instrumentem i muzyką. Autorzy projektu: Sebastian Ładyżyński, Maria Winiarska, wykonawcy: Sebastian Ładyżyński – kompozycje muzyczne, wizualizacje, realizacja dźwięku i obrazu, Maria Winiarska, Natalia Adamczyk – animatorki publiczności.
5/ Chodź na słówko, spektakl dla dzieci w wieku 8-12 lat, zrealizowany został przez Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu. Przedstawienie w niebanalny sposób wprowadza w tajniki języka, humorystycznie pokazuje znaczenie słowa, sylaby bądź pojedynczej głoski, tak potrzebnych w budowaniu znaczeń. Jest to połączenie zabawy z nauką, uruchamiające wyobraźnię, skojarzenia, słowotwórczą inwencję młodych widzów.Tekst: Malina Prześluga , reżyseria: Jerzy Moszkowicz.
6/ Bez wąsów – kabaret Hrabi, dla dzieci od 8 lat
Spektakl powstał na zamówienie centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu. Zrealizowali go artyści z Kabaretu Hrabi, którzy dostrzegli, że dzieci są wyjątkowym odbiorcą specyficznego żartu, a środki wyrazu, pewniaki dla widowni dorosłej, są dla nich kompletnie niewystarczające. Podjęli wyzwanie stworzenia specjalnego programu kabaretowego dla tych niezwykle wymagających adresatów. Próbują przenieść się do świata dziecięcej wyobraźni i jednocześnie skonfrontować ze specyficznym poczuciem humoru bardzo młodej widowni.
7/ ARTFABET, czyli od słowa do słowa, plenerowa instalacja artystyczna i warsztaty dla dzieci od 8 do 16 lat
Artfabet jest twórczą wędrówką między słowami w poszukiwaniu znaczeń i skojarzeń. Podróżując przez Artfabet, uczestnicy będą mogli: poznawać słowa i ich znaczenia, chwytać słowa, bawić się słowami, wymieniać się słowami, wymyślać, wytwarzać nowe słowa, zastępować słowa, kojarzyć słowa, wykrzyczeć, wytańczyć, wyrysować lub wymalować słowa, chwalić się słowami, zamieniać słowa na znaki, dźwięki, gesty, zbierać słowa, podróżować bez słów...Autor projektu: Krzysztof Wosik.

Wykorzystane metody
Projekty w ramach 19. Biennale Sztuki dla Dziecka realizowane były w formie: happeningu (1), instalacji (4), performensów (7), wystaw (2), zabaw (6), warsztatów (77), koncertów(4), spektakli teatralnych (36), seansów filmowych (9). Zrealizowano także kiermasz książki i promocyjne działania ambientowe w przestrzeni miasta (15). Przygotowano także działania internetowe dla dzieci w Kąciku Dziecięcym na nowej stronie internetowej Biennale http://www.biennaledladziecka.pl/., warsztaty i wykłady dla dorosłych w ramach Forum Nauczycieli i Animatorów Sztuki dla Dziecka oraz dyskusje w ramach Obserwatorium Sztuki dla Dzieci. Przygotowano także dwa wydawnictwa: książkę naukową z serii Sztuka i dziecko pt: Słowo na terytorium sztuki dla dziecka oraz biennalowy post-katalog z fotografiami i opisem wydarzeń oraz esejami obserwatorów sztuki, poświęconymi wydarzeniom Biennale oraz materiały foto-audio-wideo zamieszczone na You Tube i Facebooku.

Finansowanie
Projekt finansowany jest przez Urząd Miasta Poznania oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.