21 czerwca kolejna premiera tomu z serii "44. Poezja polska od nowa". Tym razem Biuro Literackie przypomina Annę Świrszczyńską, której książka "Kona ostatni człowiek" przygotowana została przez Konrada Górę. To już 11 tom serii prezentującej zapomnianych polskich poetów.

I właśnie określenie "zapomniana" towarzyszyło Annie Świrszczyńskiej przez wiele lat. Czesław Miłosz przypomina w Jakiegoż to gościa mieliśmy, że Słownik współczesnych pisarzy polskich PWN z 1964 roku nie określił jej nawet mianem poetki, ale jedynie autorką książek dla dzieci i dramaturgiem. Można to oczywiście tłumaczyć jej pisarską płodnością, która przypadła na ostatnie lata jej śmierci, bo trzeci tomik wydała w roku 1967, mając 58 lat.

W wyborze Konrada Góry wyjaskrawiają się przede wszystkim motywy zagłady, utraty dziecka oraz cielesność. Poetka jawi się w nich jako wnikliwa i bardzo bezlitosna portrecistka rzeczywistości. Jej wiersze pozbawione taniego sentymentalizmu, a może nawet sentymentalizmu w ogóle, są wnikliwym spojrzeniem na siebie oraz społeczeństwo, które wstydzi się swoich obaw, ale i doznań.

Może właśnie dlatego nie pasowała do tamtych czasów, a dziś, jak to w takich przypadkach bywa, jest aktualna jak żadna inna z jej rówieśniczek. Odważna i bezkompromisowa. Czesław Miłosz pisał: "Poetka, która wydaje swój pierwszy tom wierszy miłosnych w wieku 66 lat! Jest w tym posmak skandalu. Bezczelna. W dodatku żadna poetka polska nie posunęła się tak daleko w spokojnym, z dystansu, podejściu do fizjologii".

Noblista nie przestawał jednak na takiej charakterystyce: "Wzmianek o chodzeniu do kościoła u niej nie upatrzysz. W swojej liryce miłosnej wyzywająca, całkiem otwarcie pisze o zmienianiu mężczyzn, tudzież, pierwsza bodaj wśród polskich poetek, nie żenuje się mówić o orgazmie. Jako feministka jest wyjątkowo bezczelna (...) Razem więc niezbyt wzorowa postać, a w kraju katolickim niełatwo wybacza się podobne ekstrawagancje".

Miłosz pisze, że była ówczesnym przykładem postępowej inteligentki, co nie przysparzało jej wielbicieli. W książce Kona ostatni człowiek znajdziemy bulwersujący wielu ówczesnych czytelników erotyczny cykl "Miłość Antoniny", w którym czytamy: "Największe szczęście, które mi dajesz,/ to szczęście, że cię nie kocham". W innym miejscu natomiast: Jesteś zazdrosny/ o rozkosz, którą mi dajesz,/ bo zdradzam cię/ z tą rozkoszą".

Anna Świrszczyńska urodziła się w 1909 roku w Warszawie. Poetka, prozaiczka, dramatopisarka, sanitariuszka podczas powstania warszawskiego. Po odwilży w 1956 roku ukazały się "Liryki zebrane", następnie m.in. szeroko komentowany tom "Budowałam barykadę" (1974). Zmarła w 1984 roku w Krakowie. Czesław Miłosz nazwał ją jedną z najbardziej nowatorskich poetek XX i poświęcił jej szkice pt. "Jakiegoż to gościa mieliśmy".

Wyboru utworów do Kona ostatni człowiek dokonał wrocławski poeta Konrad Góra, którego publiczność Portu Literackiego doskonale pamięta choćby z projektu "Poeci na nowy wiek". Góra jest autorem czterech poetyckich zbiorów: Requiem dla Saddama Husajna i inne wiersze dla ubogich duchem (2008), Pokój widzeń (2011), Fasolka po brytyjsku - nr 1 (2011) oraz Siła niższa (full hasiok) (2012).

Od 2010 roku w serii "44" wyszły: Maria Konopnicka Złotniejący wiek, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Seans na dnie morza, Bolesław Leśmian Z tamtej strony ciszy, Władysław Broniewski Wykrzywiam się na ten wszechświat, Władysław Sebyła Dialog w ciemności, Leopold Staff Wyszedłem szukać, Jarosław Iwaszkiewicz Wielkie, pobrudzone, zachwycone zwierzę, Tadeusz Nowak Psalmy i inne wiersze< oraz Adam Ważyk Wiersze i dwa poematy.