Praca Moniki Drożyńskiej, zatytułowana "Lornetka", jest niewielką interwencją artystyczną w przestrzeń kamienicy przy ul. Grodzkiej 5 w Lublinie, w miejscu do tej pory dostępnym tylko dla nielicznych, położonym na drugim piętrze wewnętrznej klatki schodowej.

Znajdują się tutaj solidne drewniane drzwi i podest schodów. Ze struktury budynku wynika, że miejsce to znajduje się dokładnie w środku zrośniętych ze sobą trzech kamienic, których dotyczy nasz projekt, położonych przy ulicy Grodzkiej pod numerami 3, 5 i 5A. Gdy stanie się na progu, przy otwartych drzwiach, można zobaczyć to zrośnięcie się trzech kamienic jakby w przekroju. Drzwi jednak zazwyczaj pozostają zamknięte.

"Lornetka" to para wizjerów zamontowanych w drzwiach, które umożliwiają zajrzenie do rzeczywistości znajdującej się za drzwiami. Widok ten jest jednak fragmentaryczny i pozornie niezrozumiały. Widz musi zatem samodzielnie skonstruować sobie cały obraz, tak jak dzieje się to z obrazami przeszłości w naszej pamięci.

Monika Drożyńska jest znaną artystką wizualną młodego pokolenia. Uczestniczyła m.in. w Silesia Art Biennale (Wrocław, Legnica 2013). Często swymi pracami dotyka problemów społecznych, wychodzi w przestrzeń publiczną. Mieszka w Krakowie.

Odsłonięcie pracy Moniki Drożyńskiej stanowi zarazem otwarcie większego projektu "Grodzka 5". Powstał on z chęci zdobycia wiedzy o historii trzech staromiejskich kamienic, których architektura i losy splotły się ze sobą nierozłącznie. Owe kamienice, Grodzka 3, 5 i 5A, po wojnie związały się z życiem kulturalnym Lublina, stanowiąc siedziby galerii, pisma literackiego, teatru, jak również licznych stowarzyszeń twórczych. Projekt "Grodzka 5" tworzony jest przez Warsztaty Kultury - nową w tym miejscu instytucję . Ma na celu spojrzenie na historię od strony architektury, budynków, dokumentów, śladów materialnych, ale też pojedynczych ludzi i ich wspomnień związanych z tym miejscem. Jednocześnie powstaną nowe alternatywne historie dotyczące kamienic przy Grodzkiej.

Projekt "Grodzka 5" jest długoterminowy, będzie składał się z serii pojedynczych interwencji zaproszonych artystów. Powstanie także publikacja i większa wystawa.
Magdalena Ujma

„Lornetka” jest o patrzeniu, oglądaniu i postrzeganiu. Ludzie mogą jej użyć, a nie tylko ją obejrzeć. Daje możliwość przeżycia pewnego doświadczenia, nie sprowadza się tylko do biernej obserwacji.

Paradoks polega na tym, że dwa judasze wmontowane w drzwi, które nazywam lornetką, nie dadzą się jako lornetka wykorzystać. Nie przybliżają one widoku, który kryje się za drzwiami, pozwalają go doświadczyć jedynie w zniekształconym przez optykę wizjera fragmencie.

Oglądanie tego, co za drzwiami, będzie możliwe wyłącznie raz jednym, raz drugim okiem, każdym wizjerem osobno. Obraz całości będziemy musieli poskładać sobie sami.
Za drzwiami znajduje się miejsce niedostępne dla ludzi z zewnątrz. Stojąc na jego progu udało mi się zobaczyć w skrócie zawiłości architektury i zarazem historii tego miejsca.

Dlatego „Lornetka” wcale nie jest lornetką, i nie przybliża tego, co znajduje się daleko. Pokazuje tylko fragment zniekształconej opowieści. Myślę, że taka właśnie jest uczciwa opowieść o historii: na zawsze fragmentaryczna, subiektywna i zniekształcona, a dodatkowo przycięta na potrzeby okoliczności. Historia w naszych oczach jest bez wyjątku interpretacją i o tym właśnie mówi „Lornetka”.

Drzwi zaopatrzone w parę oczu próbują rozproszyć nieco ciężar historii wiszącej nad kamienicą. W pewnym sensie stają się „obserwatorem” tego, co przyniesie przyszłość.
Zdjęcie pomieszczenia, znajdującego się za drzwiami, w których umieszczone są judasze, pokażę w salach nazywanych mieszczańskimi, ale to już zupełnie inna historia.

Monika Drożyńska

Monika Drożyńska „Lornetka” w ramach projektu „Grodzka 5”
Otwarcie: czwartek, 20 czerwca, godz. 18:00, ul. Grodzka 5A, 2. piętro, na klatce schodowej
Projekt stanowi komentarz do przestrzeni Warsztatów Kultury i będzie dostępny od poniedziałku do piątku w godz. 9:00-17:00

Kuratorka: Magdalena Ujma
Współpraca kuratorska, koordynacja: Anna Gładysz
Współpraca: Joanna Mądra, Łukasz Wiącek

Organizator: Warsztaty Kultury w Lublinie