"Stolica w obiektywie Juliena Bryana 1936–1974" to wystawa czynna do 27 lutego 2011 roku, prezentowana w Domie Spotkań z Historią w Warszawie.

Julien Bryan to postać niezwykła. Nie tylko dlatego, że był jedynym tak długo przebywającym w Warszawie we wrześniu 1939 zagranicznym fotoreporterem. Pierwsze zdjęcie wojenne wykonał będąc kierowcą ambulansu na froncie pod Verdun. Najprawdopodobniej drastyczność oglądanych tam obrazów ukształtowała wrażliwość, która stanowi o wyjątkowości jego fotografii. W latach 30. Julien Bryan pojechał do Rosji i Niemiec. Zatrzymując w migawkach narodziny i umacnianie się dwóch systemów totalitarnych był pewien, że kolejna wojna światowa jest nieunikniona. We wrześniu 1939 wykonał poruszające zdjęcia broniącej się Warszawy. Julien Bryan był jednak kimś więcej niż znakomitym fotografem i doskonale rozumiejącym charakter wojny totalnej świadkiem wyjątkowych wydarzeń.

„My name is Bryan. Julian Bryan – American photographer” tym zdaniem, na antenie polskiego radia, we wrześniu 1939 rozpoczął apel do prezydenta Roosvelta, w którym opowiedział o cierpieniach cywili. „Ameryka musi zacząć działać. Musi zażądać zaprzestania tego najpotworniejszego we współczesnych czasach mordowania ludzi. Stutrzydziestomilionowy narodzie amerykański! Prosimy was w imię uczciwości, sprawiedliwości i chrześcijaństwa nie o pomoc dla nas – niewielkiej grupy czterdziestu trojga Amerykanów, ale o pomoc dla dzielnych Polaków”. Wraz z tym aktem wielkiej odwagi, jakim był apel i wyraźne opowiedzenie się po stronie Polaków, Julien Bryan przestał być tylko świadkiem i fotografem. I to uderza na zdjęciach Bryana – nie sam obraz ruin i skutków bombardowań, ale empatia wobec fotografowanych bohaterów. Brak dystansu między fotografującym a fotografowanym nadaje cierpieniu zapisanemu na negatywach personalny charakter. Nawet w tych kadrach, które nie objęły ludzi, czuć ich obecność; widok zburzonego domu, nie jest bowiem jedynie obrazem zniszczeń, ale – w domyśle – również fragmentem opowieści o ludziach, którzy w nim mieszkali.

Ekspozycja ma charakter multimedialny, składają się na nią w większości nieznane dotąd zdjęcia, publikacje prasowe, kroniki filmowe i nagrania radiowe. Materiały dotyczą przede wszystkim Warszawy. Prócz przywołanych już w tekście zdjęć z czasów II wojny światowej prezentujemy fotografie z powojennych podróży Juliena Bryana do Polski. W czasie tych wizyt udało mu się odnaleźć część bohaterów swoich wojennych zdjęć, a fotografie będące efektem tych ponownych spotkań układają się w opowieści o dalszych losach tych osób. Uzupełnieniem wątku warszawskiego są materiały z nazistowskich Niemiec i sowieckiej Rosji lat 30.

Zdjęcia prezentowane na wystawie pochodzą z Archiwum IPN - Kolekcja Juliena Bryana w Warszawie.
Kuratorzy wystawy: Monika Kapa-Cichocka (DSH), Jacek Zygmunt Sawicki (IPN), Tomasz Stempowski (IPN), współpraca merytoryczna - Ewa Mazur (DSH)
Wystawę można oglądać od wtorku do piątku w godz. 10.00-18.00 oraz w soboty i niedziele w godz. 11.00-18.00. WSTĘP WOLNY

Wystawie towarzyszy szereg spotkań zatytułowanych "Dni Bryana", które odbędą się w dniach 21-23 stycznia (piątek - niedziela)

18.00–20.30 Być jak Bryan.
Portret fotoreportera i filmowca. Kim był Julien Bryan dla mieszkańców Warszawy we wrześniu 1939 roku? Kim jest dla żyjących współcześnie? W spotkaniu udział wezmą m.in. Jacek Sawicki (IPN), Tomasz Stempowski (IPN), Eugeniusz Starky(dokumentalista). Spotkanie zakończy pokaz filmu Amerykański korespondent w oblężonej Warszawie, reż. Eugeniusz Starky.

22 stycznia (sobota)
15.00–17.30 SPOTKANIE FILMOWE Napalm i dziewczyna:Historia pewnej fotografii (The Picture of the Napalm Girl), reż. Marc Wiese, Niemcy, 2010, 53’.
Zdjęcie Juliena Bryana z kilkunastoletnią Kazimierą Kostewicz płaczącą nad ciałem zabitej siostry (ofiary niemieckiego nalotu we wrześniu 1939) ukazało się w wielu światowych pismach. W 1972 roku świat obiegło inne, wstrząsające zdjęcie wietnamskiej dziewczynki uciekającej przed bombą z napalmem. Czarno-białe zdjęcie 21-letniego wówczas Nicka Uta zdobyło nagrodę Pulitzera i World Press Photo. Dokument opowiada o życiu Kim Phuc, dziewczynki ze zdjęcia. W spotkaniu udział wezmą m.in. Artur Dmochowski (twórca TVP Historia), Ngo Van Tuong (dziennikarz), Seweryn Sołtys (fotoreporter).

22 stycznia (sobota)
18.00–21.00 SPOTKANIE FILMOWE Aleja Snajperów
(Welcome to Sarajevo), reż. M. Winterbottom, USA, Wielka Brytania, 1997, 103’. Film fabularny inspirowany historią korespondenta Michaela Nicholsona, który potajemnie wywozi z Bośni dziewczynkę i ją adoptuje. W spotkaniu udział wezmą m.in. Ivo Nikić, artysta wizualny, który jako 13-latek przyjechał z Serbii do Polski w 1986 roku, oraz dziennikarz „Gazety Wyborczej” Konstanty Gebert, autor reportażu Obrona poczty sarajewskiej, korespondent wojenny w Jugosławii w latach 1992–95.

23 stycznia (niedziela)
14.00–16.00 Spotkanie filmowe Chmury nad Bagdadem (No End in Sight) reż. Charles Ferguson, USA, 2007, 102’.
Nominowany do Oscara dokument ukazujący kulisy wojny w Iraku uhonorowany na Festiwalu Filmowym w Sundance. 16.00–17.30 Komentarz do filmu Chmury nad Bagdadem oraz rozmowa o etosie zawodu korespondenta wojennego. Punktem wyjścia do dyskusji są słowa Juliena Bryana: „Najważniejsze w opowieści o oblężeniu Warszawy nie były zburzone budynki lub karabiny, czy niemieckie bombowce nad głową. Najważniejsze w tej opowieści było to, co się przydarzyło zwykłym mieszkańcom Warszawy, starcom i staruszkom, matkom i małym dzieciom, tysiącom cywilnych pracowników, którzy robili swoje i nie porzucili pracy”. W spotkaniu udział wezmą m.in. Jacek Kaczmarek (korespondent wojenny), Andrzej Żak (dziennikarz Studia Polskiego Radia w Iraku), Jerzy Ernst (operator TVP), Jacek Czarnecki (korespondent wojenny) oraz Hatif Janabi (poeta i tłumacz, pracownik Instytutu Orientalistycznego UW). Przede wszystkim wcale nie jestem korespondentem wojennym, lecz posługującym się kamerą reporterem czasu pokoju, osobą, której praca polega na przemierzaniu świata i fotografowaniu ludzi, nie bomb. To samo postanowiłem robić tutaj, w Warszawie. Prawdopodobnie nie potrafiłbym zrobić nic innego, ponieważ moje przygotowanie i doświadczenie skłania mnie właśnie ku temu. Julien Bryan.

źródło:materiał organizatora

więcej informacji: www.dsh.waw.pl