STOWARZYSZENIE PRAKTYKÓW KULTURY
CAFÉ BABEL – finał projektu
30 listopada – 3 grudnia

Café Babel jest podsumowaniem projektów – artystycznych, edukacyjnych, animacji kultury – realizowanych przez Stowarzyszenie Praktyków Kultury w środowisku warszawskich uchodźców w ciągu ostatnich kilku lat.

Pracujemy z uchodźcami oraz osobami oczekującymi na nadanie statusu uchodźcy pochodzącymi z Kaukazu Północnego, a ostatnio również z innych stron świata. Z dorosłymi, z młodzieżą, również z dziećmi. Pracujemy z tymi, którzy nie przebywają w tzw. ośrodkach zamkniętych (strzeżonych), ale mieszkają w ośrodkach otwartych (pobytowych) lub w wynajętych mieszkaniach.

W ramach finału projektu zamierzamy pokazać rezultaty naszej pracy (spektakl, wystawę, pokazy pracy warsztatowej), jak również stworzyć pole do dyskusji na temat sytuacji uchodźców oraz osób starających się o ochronę międzynarodową w Polsce. Temat dyskusji pojawił się w związku z ostatnimi strajkami głodowymi cudzoziemców w ośrodkach zamkniętych, z informacjami na temat warunków, w jakich przebywają, tego jak są traktowani, jak przebiega procedura statusowa.

Chcemy zadać pytania o funkcjonowanie ośrodków zamkniętych w nowoczesnym, otwartym społeczeństwie. O więzienie dorosłych i dzieci, których jedynym przewinieniem jest brak odpowiednich dokumentów. Zastanowić się wspólnie, czy istnieje jakaś alternatywa. Co można zrobić, aby cudzoziemcy z ośrodków zamkniętych nie byli traktowani jak przestępcy. Przyjrzeć się różnym praktykom w innych krajach Unii Europejskiej. Zadać pytanie, co możemy zrobić – my, obywatele demokratycznego państwa, którzy jeszcze niedawno sami nieraz szukali azylu w innych krajach. Gdzie jest nasza odpowiedzialność? I gdzie jest nasza świadomość obywatelska?

Zapraszamy na wyjątkowe 4-dniowe interdyscyplinarne wydarzenie:

30 listopada (piątek)
Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”
ul. Bracka 20a

godz. 16.00
- otwarcie wystawy fotografii i publikacji prezentujących poprzednie projekty SPK

godz. 16.30
- dyskusja panelowa „Zamknięte ośrodki a społeczeństwo otwarte”

Udział wezmą:
- Wanda Nowicka, posłanka Ruchu Palikota, wicemarszałkini Sejmu
- Aleksandra Chrzanowska, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
- Jacek Białas, Helsińska Fundacja Praw Człowieka
- przedstawiciele Urzędu ds. Cudzoziemców oraz Straży Granicznej
Prowadzenie: Jakub Janiszewski (TOK FM)

godz.18.30
- pokaz spektaklu Tylko nie bajka w wykonaniu dzieci z ośrodka dla uchodźców
Tylko nie bajka – czyli to, co można przeżyć w drodze ze znanego do… dokądkolwiek. Historia samotnej podróży, w której znane jest tylko miejsce, z którego się wyrusza. Jest to spektakl teatru cieni, który powstał w ośrodku dla uchodźców w podwarszawskim Dębaku. Zaczęli go tworzyć młodzi uchodźcy z m.in. Erytrei i Sudanu, kończyła natomiast młodzież z Ukrainy, Białorusi, Polski i Czeczenii. Od początku są z nami także Kirgizi i Gruzini.

- wystawa multimedialna złożona z efektów pracy grup warsztatowych projektu Cafe Babel oraz spotkanie z udziałem uczestników warsztatów
W projekcie Cafe Babel warsztaty podzieliliśmy na trzy części:
- filmową (prowadzi Maciej Jakubczyk, Stowarzyszenie Nowe Horyzonty)
- multimedialną (prowadzi David Sypniewski, Stowarzyszenie Praktyków Kultury)
- wokalną (prowadzi Nela Brzezińska, Stowarzyszenie Praktyków Kultury)
Wszystkie trzy grupy młodzieży pracowały już tymi technikami wcześniej – m.in. w projekcie Multipublikacja, którego efekty także pokażemy w Stoczni. Teraz ich zadaniem jest zbudowanie wypowiedzi artystycznej na temat własnej mikro-rzeczywistości.

1 grudnia (sobota)
Faktyczny Dom Kultury
ul. Gałczyńskiego 12

Projekcja filmów dokumentalnych o tematyce uchodźczej, we współpracy z Instytutem Reportażu:

godz. 15.00
• „Twierdza” reż. Fernand Melgar
Film nagrodzony w 2008 roku na Festiwalu w Locarno.
Dokument o ośrodku półotwartym dla osób starających się o azyl w Szwajcarii, o procedurach, o niepewności. O tym jak po dwóch „przesłuchaniach” urzędnicy decydują o zasadności złożenia wniosku o azyl.
godz.17.00
• „Lot specjalny” reż. Fernand Melgar
Film, który wygrał 11. edycję festiwalu WatchDocs.
Dokument o ośrodku zamkniętym w Szwajcarii, w którym mieszkają cudzoziemcy oczekujący na wydalenie z kraju, o lotach deportacyjnych.
godz.19.00
• „Nigdzie w Europie” reż. Kerstin Nicklg
Dokument o losach czeczeńskich uchodźców w różnych krajach Europy.

2-3 grudnia (niedziela – poniedziałek)
Teatr Scena Lubelska
ul. Lubelska 30/32
godz. 19.00

- dwa pokazy spektaklu dokumentalnego Historie Ziny, opartego na biografiach uchodźczyń z Północnego Kaukazu
Tytułowa Zina jest postacią fikcyjną. Historie czeczeńskich kobiet są prawdziwe.
Prawdziwe historie z życia konkretnych kobiet – dotkliwe, osobiste, opowiedziane skromnymi słowami – zderzone z inną perspektywą. Perspektywą tych, którzy są silni, głośni, elokwentni. Balansujemy na granicy: po jednej stronie – pojedynczy głos. Po drugiej – ekran telewizora, karabin, forum internetowe. Po jednej – indywidualne doświadczenie. Po drugiej – powierzchowne sądy, uogólnienia, uprzedzenia, propaganda, ignorancja, nieczułość.
Podstawowe pytanie dotyczy obecności innej kultury, innej obyczajowości, innych zachowań w naszym świecie. Jakie miejsce rezerwujemy dla tej „inności”? Czy jesteśmy gotowi oddać jej przestrzeń bardziej znaczącą, niż tylko margines? Albo choćby bez zniecierpliwienia, z uwagą wysłuchać, co „inni” mają do powiedzenia? Wysłuchać, czyli – przyznać, że nie są niemi i nie są niewidzialni. Zauważyć, że istnieją.

Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Na pokazy „Historii Ziny” prosimy o rezerwowanie miejsc na: zina@praktycy.org

O Praktykach Kultury i pracy w środowisku uchodźców

Pracujemy na styku kultur, w przestrzeniach, w których dochodzi do spotkania różnych światopoglądów, obyczajowości, religii. Nasze projekty odpowiadają na konkretne, zaobserwowane przez nas problemy, którym staramy się zapobiegać, rozwiązywać lub minimalizować ich skutki za pomocą działań artystycznych, animacyjnych i edukacyjnych. Jednym z nich jest niski poziom wiedzy o uchodźcach oraz brak akceptacji różnorodności kulturowej w społeczeństwie polskim.
Praca warsztatowa z dziećmi i młodzieżą ze środowiska uchodźców jest jedną z podstaw działalności Praktyków Kultury. Składa się ona na spójny i konsekwentny proces, uważnie obserwowany i pielęgnowany. Możemy mówić o procesie, bowiem w kolejnych projektach biorą często udział te same osoby (zarówno uczestnicy, jak i prowadzący). Procesem nazywamy więc sytuację na tyle otwartą, żeby pozwoliła rozwijać się obu stronom – uczestnikom przez poznawanie nowych techniki oraz idei, a animatorom poprzez docieranie do nowych tematów i aspektów tego, co nazywamy dialogiem międzykulturowym.
Celem tej pracy jest umożliwienie zabrania głosu we własnej sprawie grupie młodych osób, należących do środowiska uchodźców. Są to osoby, które mieszkają w Polsce od co najmniej kilku lat, znają język polski, chodzą do szkół, biorą udział w wielu wydarzeniach, projektach, zajęciach twórczych i sportowych. Często już nie mieszkają w ośrodkach dla uchodźców – mają własne mieszkania, wynajęte, użyczone lub socjalne. Na co dzień posługują się wieloma językami – innymi w domu, innymi w szkole, jeszcze innymi wśród rówieśników. Niektórym przychodzi to z łatwością, niektórym sprawia trudności – języki, szczególnie te zbliżone do siebie, lubią się mieszać i mylić. Czy potrafimy wczuć się w sytuację tych młodych cudzoziemców? Być może będziemy o krok bliżej, jeśli zrozumiemy, że tak jak „posługują się” różnymi językami, muszą też „posługiwać się” różnymi kodami kulturowymi. Być może analogicznie – innymi w domu, innymi wśród rówieśników… Być może dla niektórych z nich stanowi to problem, a dla innych jest atutem. Być może niektóre kody mogą się… pomieszać? Pomylić? Nakładać na siebie? Może nawet na nowo ponazywać?

Inaczej niż w przeszłości bliskie sąsiedztwo obcych zapowiada się dziś na stałe, a zatem domaga się wypracowania lub nabycia umiejętności obcowania na co dzień z formami życia odmiennymi od naszej. Co więcej, współżycia nie tylko znośnego, ale i obopólnie korzystnego – i to nie na przekór, lecz dzięki dzielącym nas różnicom. (…) Nowa interpretacja pojęcia podstawowych praw człowieka obala odziedziczoną po przeszłości hierarchię kultur i rozrywa na strzępy model asymilacji jako „postępowej” z natury ewolucji kultury zdążającej nieubłaganie ku danym z góry wzorom docelowym. Aksjologicznie rzecz biorąc, relacje kultury nie są już pionowe, lecz poziome: żadnej kulturze nie wolno domagać się od innych kultur pokory, poddania się i uległości z tytułu jej domniemanej wyższości czy „postępowości”.
Zygmunt Bauman Kultura w płynnej nowoczesności