Od 16 października w klubokawiarni Owoce i Warzywa w Łodzi będzie można oglądać wystawę "Informacja, sugestia, prawda. Plakat jako narzędzie kształtowania świadomości zbiorowej. Wystawa polskiego plakatu z lat 1945-89".

Prace mistrzów polskiej szkoły plakatu m.in. Waldemara Świerzego i Huberta Hilschera, w towarzystwie masowych druków informacyjnych, propagandowych, reklamowych i umoralniających z lat 1945-89 będzie można zobaczyć w Łodzi podczas festiwalu Łódź Design.

Plakaty, obwieszczenia, afisze. W czasach gdy nie było internetu, a dostęp do innych mediów bywał ograniczony, były to jedne z najpowszechniejszych środków dotarcia z informacją do społeczeństwa. Prezentowane plakaty dotyczyły najrozmaitszych aspektów życia – od bezpieczeństwa i higieny pracy po wystawy sztuki awangardowej, kształtując zbiorową świadomość. Na wystawie w klubokawiarni Owoce i Warzywa zobaczymy 13 oryginalnych plakatów z lat 45-89, dziesiątki afiszy prezentowanych w witrynie i wewnątrz lokalu, oraz pokaźny zbiór sfotografowanych druków wyświetlanych z projektora.

Wszystkie zaprezentowane dzieła pochodzą ze zbiorów Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego, odziału Zbiorów Specjalnych, sekcji Dokumentów Życia Społecznego. Za dobór prezentowanych prac odpowiadają Anna Marczyk, Michał Sobolewski (Owoce i Warzywa) i Radosław Michalski (BUŁ).

Wystawa prezentuje zarówno plakaty o dużej wartości artystycznej, jak i druki, których największą wartością jest treść i świadectwo minionych lat. Najbardziej uznanym twórcą, którego plakaty będzie można zobaczyć na wystawie jest Waldemar Świerzy. Jego prace znajdują się w zbiorach m.in. Stedelijk Museum w Amsterdamie, Kunstbiblothek w Berlinie, Ermitażu w Leningradzie, Institute of Contemporary Art w Londynie. Jest czołowym twórcą „polskiej szkoły plakatu“ lat 60. i 70. XX wieku. Spod jego ręki wyszły prezentowane na wystawie 3 plakaty: do filmu Powiększenie M. Antonioniego (1968), promujący Wystawę Plakatu Kubańskiego w Muzeum Plakatu w Wilanowie (1971), oraz plakat umoralniający – Alkohol stręczycielem chorób wenerycznych.

W zestawie znalazł się również znany plakat Eryka Lipińskiego do filmu Dzień Szakala. Lipiński to również niezwykle zasłużona postać. Założyciel legendarnych Szpilek, inicjator Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie, twórca Muzeum Karykatury. Zmienił obraz plakatu filmowego w Polsce. Dominującą formę przedstawiającą z reguły aktorów wykonujących pierwszoplanowe role zastąpił kompozycją graficzną zainspirowaną treścią obrazu.

Obok plakatów infomujących o premierach filmowych i wystawach, liczne w owym czasie były plakaty cyrkowe. Wielu z mistrzów polskiej szkoły plakatu ma na swoim koncie takie realizacje. Jedne z najbardziej charakterystycznych obrazów propagujących występy cyrkowe stworzył Hubert Hilscher – doskonały projektant książek, plakatów i logotypów. Prezentował prace w całej Europie, zdobywając liczne wyróżnienia. Jedne z jego najbardziej rozpoznawalnych plakatów zobaczymy w Owocach i Warzywach. W jego dziełach uproszczone kształty kipią intensywnymi kolorami, a sylwetki przedstawione są często w nienaturalnych pozach nadając cech baśniowych, nierzeczywistych, onirycznych oddających atmosferę cyrku.

Wybitnym dziełom o wielkich walorach artystycznych towarzyszą plakaty, które nie były wyróżniane w konkursach a nazwisk ich twórców nie znajdziemy w encyklopediach i podręcznikach. Dają one jednak pełniejszy obraz czasów, w których powstawały i oddają sposób w jaki kształtowano, bądź próbowane kształtować świadomość pokoleń. Obok plakatów umoralniających i mających przeciwdziałać alkoholizmowi, zaskakujące są plakaty propagujące porządane, pozytywne postawy społeczne, takie jak plakat Z. Pelczara głoszący Nie bądź ponurakiem, czy inny plakat nieznanengo autora z przesłaniem Bądź człowiekiem w oczach innnych.

Osobnym zjawiskiem są plakaty z lat 80. zapraszające na rajdy i obozy studenckie. Utrzymane w kontrowersyjnej, malarskiej estetyce, pełne są erotycznych podtekstów i zachęt. Co ciekawe, we wszystkich zaznaczono, że wyjazd odbywa pod patronatem rektora wyższej uczelni.

Tegoroczny festiwal Łódź Design odbywa się pod hasłem Świadomość. Znaczenie wystawy w Owocach i Warzywach i jednocześnie ducha głównego tematu festiwalu najlepiej opisują słowa Lecha Majewskiego – kolejnego znanego autora, którego reklamę stworzoną dla PZU w 1972 roku, będzie można także zobaczyć w łódzkiej klubokawiarni. Prezentowane plakaty budowały przez lata świadomość im współczesnych. Teraz, po latach, na ich podstawie można budować świadomość lat minionych.

Wystawę przygotowała klubokawiarnia Owoce i Warzywa we współpracy z Biblioteką Uniwersytetu Łódzkiego.

Informacja, sugestia, prawda. Plakat jako narzędzie kształtowania świadomości zbiorowej. Wystawa polskiego plakatu z lat 1945-89.
Oficjalne otwarcie odbędzie się podczas Festiwalu Łódź Design 20 października o godzinie 17.00
Wystawa potrwa do 31 października 2012 roku
Owoce i Warzywa klubokawiarnia
Traugutta 9, Łódź

fot. Waldemar Świerzy, „Alkohol stręczycielem chorób wenerycznych”, 1971