Bojowniczka o prawa hinduskich kobiet, ikona ambitnego kina indyjskiego, tragiczna postać – Smita Patil. Podczas 10. edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Tofifest odbędzie pierwszy w Europie przegląd jej filmów pod honorowym patronatem Jej Ekscelencji Ambasador Indii. Gościem specjalnym festiwalu będzie siostra aktorki, Manya Patil.

Smita Patil to jedna z najbardziej fascynujących i tragicznych zarazem postaci hinduskiego kina. Zmarła w 1986 roku podczas porodu mając zaledwie 31 lat. Było to prawdziwe szyderstwo losu. Smita przez całe swoje życie walczyła bowiem aktywnie o zrównanie praw hinduskich kobiet i mężczyzn oraz kreowała w filmach role burzące istniejące schematy. Pokaz jej filmów, organizowany wspólnie z Ambasadą Indii, wpisuje się w „niepokorny” rys programowy toruńskiego festiwalu, tworzonego i kierowanego, nomen-omen, przez kobietę.
Patil była ikoną ambitnego hinduskiego kina, gwiazdą Indyjskiej Nowej Fali. Nie grywała w płaczliwych „bollywoodach”. Występowała w filmach, które poruszały kobiece problemy. Była feministką głęboko zaangażowaną w kwestie kobiecych praw w tradycyjnym indyjskim społeczeństwie. W uznaniu dla jej talentu uhonorowano ją indyjskim Oscarem – Filmfare Award i dwukrotnie Indyjską Nagrodą Filmową. Wyróżniona została też orderem Padma Shri przyznawanym przez rząd federalny. W 2011 jeden z indyjskich portali wymienił Patil jako drugą największą indyjską aktorkę wszechczasów.

Tworzyła, wraz z aktorkami Shabaną Azmi, Naseeruddin Shah i Om Puri, najsilniejszy kwartet ekranowy okresu rozkwitu artystycznej, hinduskiej kinematografii czyli Nowej Fali. Grała role budzące skrajnie negatywne reakcje wśród hinduskich tradycjonalistów, nie akceptujących jakiejkolwiek emancypacji kobiet. W głośnym filmie Jabbara Patelsa Marathi „Umbartha” (1982) zagrała kuratorkę więzieniu dla kobiet, która znajduje w sobie odwagę i opuszcza męża zdradzającego ją z prostytutkami. Jednym z jej najbardziej pamiętnych ról feministycznych była zaś kreacja w filmie „Masala Mirch” Ketana Mehty (1985), gdzie zagrała kobietę z maleńkiej wioski, broniącą swojej godności przed agresywnymi żołnierzami.
Należy pamiętać, że Patil działała w kraju uznawanym za czwarte w kolejności na liście państw, w których kobiety są zagrożone i nie czują się bezpiecznie. W kraju w którym w ciągu ostatnich 30 lat w wyniku aborcji nie przyszło na świat co najmniej 12 milionów dziewczynek (Raport Thomson Reuters Foundation), w efekcie czego brakuje w tej chwili w Indiach ponad 30 milionów kobiet. W kraju, w którym tradycjonaliści nie dają kobiecie niemal żadnych praw.
Patil weszła do branży filmowej, po krótkim epizodzie jako spikerki telewizyjnej. Jej pierwszą główną rolą był udział w kandydującym do Oscara filmie „Manthan” w reżyserii Shyama Benegala, który od razu przyniósł Patil uznanie krytyków. Wybitną rolę zagrała w „Bhavni Bhavai” Ketana Mehty, a opinię wszechstronnej aktorki ugruntowała kreacja w innym filmie Benegala pt. „Bhumika” (The Role) za którą otrzymała National Film Award. Znany amerykański krytyk Elliott Stein mówił: „Smita była królową Nowej Fali Kina Indyjskiego, tak samo jak ikoną dla reżyserów w środowisku europejskim była Anna Karina. Patil nie była klasyczną pięknością, ale przyciągającą damą. Ona nigdy nie wyglądała fałszywie na ekranie”.

Oficjalne otwarcie przeglądu filmów Smity Patil odbędzie się 21 października 2012 o g. 18.00, w centrum festiwalowym Tofifest w Teatrze Baj Pomorski, ul. Piernikarska 9 – Toruń.