Nowy przekład powieści Fiodora Dostojewskiego Bracia Karamazow jest rozszerzeniem tłumaczenia przygotowanego przez Cezarego Wodzińskiego na potrzeby wystawienia scenicznego jej adaptacji w Teatrze Provisorium (koprodukcja Centrum Kultury w Lublinie i Towarzystwa Edukacji Kulturalnej) w roku 2011. Do wydania dołączona jest także płyta DVD zawierająca rejestrację spektaklu.

Tłumaczenie Wodzińskiego jest pierwszym w języku polskim przekładem nie tylko literackim, ale też przygotowanym z głęboką znajomością kontekstu filozoficznego Dostojewskiego i autorów go inspirujących. Koncepcja przygotowania pełnego wydania, pojawiła się wraz z bardzo dobrym przyjęciem tłumaczenia scenariusza – gdzie podkreślano wielokrotnie, głębokie zmiany dokonane przez Wodzińskiego wobec istniejących tłumaczeń oraz adekwatność tych zmian w kontekście oryginalnego tekstu rosyjskiego.

Bracia Karamazow to nie tylko szczyt twórczości Fiodora M. Dostojewskiego i rozwoju powieści dziewiętnastowiecznej, ale też bezsprzecznie jedno z najważniejszych dzieł w całych dziejach literatury światowej. Dość może przypomnieć, że to na nich wzorował się Thomas Mann, pisząc Doktora Faustusa. Na język polski tłumaczono Braci Karamazow kilkakrotnie, począwszy od przekładu Barbary Beaupré z 1913 roku poprzez rówieśne tłumaczenia Aleksandra Wata (1928) i Wacława Wireńskiego (1929) aż po najnowszy przekład Adama Pomorskiego z 2004 roku. Czy zatem zachodzi istotna potrzeba nowego tłumaczenia tego dzieła?

Na to pytanie trzeba odpowiedzieć twierdząco, gdy okazuje się, że tłumaczem jest ni mniej, ni więcej, tylko Cezary Wodziński – znany filozof, wybitny znawca nie tylko hermeneutyki, ale także myśli rosyjskiej. Wystarczy wspomnieć, że prof. Wodziński doktoryzował się na podstawie rozprawy Wiedza i zbawienie. Studium myśli Lwa Szestowa i że dekadę później zasłynął monografią Św. Idiota. Projekt antropologii apofatycznej, poświęconą zjawisku jurodstwa – zajmującemu zresztą centralne miejsce w świecie powieściowym Dostojewskiego (nie tylko tytułowa postać Idioty, ale też postać Aloszy Karamazowa). Krótko mówiąc, mało jest w Polsce ludzi pióra tak jak Wodziński przygotowanych do takiego zadania. I już teraz można powiedzieć, że to tłumaczenie Braci Karamazow stanie się wydarzeniem.

Leszek Kolankiewicz

Płyta i książka są docelowo zaprojektowane jako niezależne publikacje, oryginalnie zintegrowane z myślą o dystrybucji. Projekt książki poprzedziła analiza jednotomowych, polskich wydań Braci Karamazow. Użyte zostały szlachetne materiały papiernicze i arcydzieła liternictwa. Wydawnictwo miało być przede wszystkim ramą dla tekstu, a każda decyzja projektowa zapadała z myślą o czytelniku.Wymiary książki, proporcje kolumny, barwa i gramatura papieru zostały dobrane tak, aby czytało się jak najwygodniej. Oprawa jest twarda, szyto-klejona w eleganckiej, introligatorskiej okleinie. Krój pisma zastosowany w tekście głównym nawiązuje do XIX-wiecznego liternictwa, podobnie jak inne subtelne elementy, mimo to zadbano, aby całościowo wydawnictwo miało nowoczesny charakter.

Cezary Wodziński – polski filozof, historyk filozofii, tłumacz i eseista, prof. dr hab., wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Fiodor Dostojewski, Bracia Karamazow
DVD z zapisem spektaklu Teatru Provisorium
Tłumaczenie: Cezary Wodziński
Premiera: październik 2015 roku
Centrum Kultury w Lublinie