Koncert śpiewu tradycyjnego zespołu Dziczka odbędzie się 26 stycznia o godz. 19.00 na Scenie Przodownik Teatru Dramatycznego.

Prowadzony przez Tetianę Sopiłkę zespół Dziczka podjął próbę rekonstrukcji archaicznego brzmienia podlaskich kolęd. Inspiracją były nagrania archiwalne, podstawą zaś znajomość technik wykonawczych regionów sąsiednich oraz własna praktyka. Śpiewaczki dbają o lekkość i prostotę dźwięku, zachowując jednocześnie jego moc i pełnię brzmienia. Prostota wykonania podkreśla piękno tych pieśni.

Działający od 2006 roku zespół “Dziczka” zajmuje się ukraińskim śpiewem tradycyjnym. Jego repertuar stanowią przede wszystkim pieśni z lewobrzeżnej Ukrainy, Polesia, a także z Podlasia, zebrane podczas badań terenowych przez Tetianę Sopiłkę, założyciela i lidera grupy. Zespół wielokrotnie samodzielnie występował w Polsce oraz na Litwie i Ukrainie, a także uczestniczył w większych projektach (m.in. Koncert Niepodległości, spektakl „Ożenek” w Teatrze Studio w Warszawie). W grudniu 2009 r.  ukazał się pierwszy album grupy zatytułowany „Tradycyjne pieśni Ukrainy”, zaś w 2011 r. Dziczka nagrała płytę pt. „Kolędy z Podlasia”. Członkiniami zespołu są: Tetiana Sopiłka (etnomuzykolog, członkini ukraińskiej grupy „Drewo”), Maniucha Bikont, Justyna Czerwińska, Marysia Puzyna, Ewa Winiarska i Agata Wróbel.

Jakie są, jak brzmią?

Śpiewane na jeden, dwa lub trzy głosy. Prosto, bez ozdobników, a dodatkowe głosy zwykle tworzą równoległą linię melodyczną. Te najstarsze, czasem niemalże skandowane, to kolędy życzące. Kierowane są do gospodarza (Pietji, Pana Karola), gospodyni (Slycznoj Pani Iwanowej), do chłopca (molodoho Iwanka), dziewczynki (Maniuli). Składają się z życzeń (Dobryj weczor szczedryj weczor, dobrym ludziam na zdorowje) i krótkich historii, jak np. o Matce Boskiej siedzącej za stołem gospodarzy, zadającej zagadki o kamieniu, paproci i wietrze; o gospodyni w połogu piszącej o narodzinach synka do męża będącego na polowaniu (de ż ty mój mylyj na polowaniu). Kolędnicy w zamian za życzenia żądają zapłaty lub poczęstunku (a za prypiwki kwartu horylki!). Te bardziej rozbudowane muzycznie kolędy opowiadają o narodzinach Jezusa (dnies’ od Diewy Chrystos rożdajetsja) i wydarzeniach im towarzyszących: przybyciu Trzech Królów (Szedszy Tryje Cary), o rzezi niewiniątek, o ucieczce do Egiptu.

W jakim języku są śpiewane?

Białorusini odnajdują w nich język białoruski, Ukraińcy - ukraiński, Polacy zaś z łatwością wychwycą znane im słowa polskie (np. Slycznaja Pani, Pani Iwanowa, prosze wyjdzi k nam).

Charakter języka i muzyki Podlasia wynika z tego, że region ten leży na styku chrześcijaństwa wschodniego i zachodniego. Do dziś najstarsi mieszkańcy mówią „po swojemu” czyli w lokalnej gwarze, podczas gdy wnuki zwykle odpowiadają im po polsku. Poza ogólnie znanym repertuarem kolędowym, starsi pamiętają kolędy dawniejsze, lokalne, szerzej nieznane. Wspominają, jak w dzieciństwie kolędnicy chodzili śpiewając po domach z gwiazdą, z herodami, z jasełkami. W pamięci starszego pokolenia zachowały się melodie i teksty kolęd, ale dzisiejszy sposób śpiewu nie do końca oddaje brzmienie tych pieśni kilka pokoleń wstecz.