Program performatywny „Archiwum ciała" jest próbą zabrania głosu w toczącej się w środowisku twórców i krytyków tańca współczesnego dyskusji o wydobywaniu dawnych choreografii na dzisiejszą scenę. Nurt ten zyskał określenie „archeologii tańca”. Choreografowie stają się swego rodzaju archeologami, którzy swoje wykopaliska prowadzą w rezerwuarze pamięci kulturowej. Ich celem jest wydobycie z przeszłości „produktów” prac poprzedników. Jednak ich zadanie jest nieco trudniejsze niż historyków czy prawdziwych archeologów, bowiem specyfiką tańca i teatru jest brak materialnych wytworów działalności aktorów/tancerzy oraz reżyserów. W miejscu pierwowzoru zostaje pustka – jak ją wypełnić? Jak sobie z nią poradzić?

Sposobów na to jest klika: można skorzystać z pozostawionych partytur ruchowych i muzycznych, można uczyć się przez powtarzanie, terminując u mistrza, można szukać śladów i próbować rekonstruować dzieła poprzedników na własny sposób. Czasem udaje się odtworzyć pierwotne, oryginalne prace, kiedy indziej poszukiwania kończą się poczuciem niemocy, która staje się punktem wyjścia do wynalezienia nowej formy. Czasem znacznie bardziej inspirujące jest przeżycie samego procesu wydobywania choreografii niż jej rekonstrukcja.

Skoro jesteśmy w archiwum tańca, to należy uporządkować te liczne sposoby odnoszenia się do pamięci kulturowej i próby wchodzenia z nią w dialog. Na każdej półce tego archiwum znaleźć można coś innego. Są tu rekonstrukcje i przepisywania (recycling), bogate zbiory remiksów, postmodernistyczne, intertekstualne formy – stare i zarazem już nowe dzieła. Wreszcie – nowe interpretacje kanonicznych choreografii.

Celem projektu „Archiwum ciała” jest przegląd spektakli, które na różne sposoby uobecniają dawne choreografie i zarazem je uwspółcześniają. Nadaniem ładu tym różnym porządkom myślenia i pracy scenicznej – jak na archiwum przystało – zajmą się specjaliści podczas dwóch panelów dyskusyjnych.

Szczególne miejsce w tym projekcie zajmują spektakle Mikołaja Mikołajczyka, Tomasza Bazana oraz Kai Kołodziejczyk, choreografów prowadzących dialog z polską tradycją awangardy teatralno-tanecznej. Na różne sposoby odwołują się oni do myśli i twórczości Henryka Tomaszewskiego, Tadeusza Kantora i Conrada Drzewieckiego, przywołując dorobek tych nieobecnych już mistrzów, a zarazem wypowiadając się we własnym imieniu. Ten polski kontekst uzupełniony jest o europejski, w tym spektakle z pierwszej połowy XX wieku. Olga de Soto i Martin Nachbar podejmują próby rekonstrukcji, kolejno – „Zielonego Stołu” Kurta Joossa oraz „Affectos Humanos” Dore Hoyer. Ważnym punktem staje się nie tyko samo „wskrzeszenie” dzieła, ale także zwrócenie uwagi na konstruowanie pamięci publiczności oraz tworzenie dyskursu wokół tych kamieni milowych w historii tańca. /kuratorka projektu: Anna Królica/

Anna Królica – krytyczka, historyczka i teoretyczka tańca. Ukończyła teatrologię oraz rusycystykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, obecnie w Katedrze Dramatu UJ przygotowuje doktorat na temat pamięci i ciała w Teatrze Śmierci Tadeusza Kantora i Tanztheater Wuppertal Piny Bausch. Prowadzi autorskie zajęcia o tańcu teatralnym na Uniwersytecie Jagiellońskim – wcześniej w Instytucie Kultury Współczesnej, obecnie w Katedrze Performatyki. Jest autorką pierwszej książki o najnowszej historii tańca współczesnego w Polsce „Sztuka do odkrycia. Szkice o polskim tańcu” (Tarnów, 2011). W ramach stypendium twórczego MKiDN (2012) przygotowuje książkę, wywiady z młodym pokoleniem choreografów polskich. Przygotowuje też program kuratorski „Maszyna choreograficzna” w Cricotece w Krakowie. Jest także prezeską Fundacji PERFORMA, współzałożycielką (wraz z Witoldem Mrozkiem) i redaktorką funkcjonującego w latach 2006-2011 portalu nowytaniec.pl – opiniotwórczego serwisu o tańcu współczesnym. Była członkinią Komisji Artystycznej Polskiej Platformy Tańca w latach 2008 i 2012. Od 2011 roku jest przewodniczącą Rady Programowej ds. Tańca Instytutu Muzyki i Tańca. Sprawowała funkcję koordynatorki ds. merytorycznych I Kongresu Tańca w 2011 roku. Publikuje w Teatrze, Didaskaliach, Kontekstach oraz portalach www.dwutygodnik.com, www.kulturaenter.pl. Prowadzi również działalność popularyzatorską, jest autorką licznych tekstów towarzyszących wydanej przez Agorę kolekcji DVD „Balet i Taniec”; organizatorką warsztatów krytycznych, wykładów, a także – dzięki wsparciu Narodowego Centrum Kultury – pierwszego konkursu na pracę dyplomową o tańcu teatralnym.

ARCHIWUM CIAŁA – PROGRAM WYDARZEŃ

„Rozmowy z przodkami: tradycja RE//MIKSÓW i Festiwalu Wiosny”
panel dyskusyjny: z udziałem: Magdy Grudzińskiej, Jadwigi Majewskiej, Iwony Pasińskiej, Karoliny Wycisk; moderator: Anna Królica
7.09. g. 18 Scena Nowa / wstęp wolny

Spotkanie jest próbą odniesienia „archeologii tańca” i wpisania jej do polskiego kontekstu. Od kilku lat Komuna Warszawa prowadzi program re-miksowania kanonu, zaprasza do udziału w nim zarówno reżyserów, jak i choreografów. Wstawiono już remiksy spektakli Piny Bausch, Anny Teresa de Keersmaeker, Yvonne Rainer, Trishy Brown, Oskara Schlemmera – obecnie nastał czas na polską awangardę (twórczość Henryka Tomaszewskiego, dwa spektakle: jeden w choreografii Leszka Badyla, a drugi - Mikołaja Mikołajczyka).
Innym punktem odniesienia do „archeologii tańca” może być poznańska tradycja Festiwalu Wiosny. W odróżnieniu do koncepcji RE//MIKsów Komuny Warszawa, w której „odmładza” się różnorodne prace wielu artystów - w Festiwalu Wiosny zmieniają się gatunki, sposoby wystawiania – jednak dla wszystkich spektakli punktem wyjścia jest prapremiera Święta Wiosny z sezonu 1912/13. Jak jeszcze można uwspółcześniać tradycję i tworzyć nowy kanon tańca?

Mikołaj Mikołajczyk: „Projekt: Tomaszewski”
7.09., g. 20, Sala Wielka / bilety: 15, 20 zł

Monodram Mikołaja Mikołajczyka jest intymną opowieścią o samym sobie, o twórczości, a przede wszystkim o wolności tworzenia. To buszowanie po strzępach pamięci, w celu wydobycia najcenniejszych wspomnień. Mikołajczyk przypomina o początkach swojej pracy scenicznej, o wielkiej fascynacji osobą Henryka Tomaszewskiego, mima, reżysera i założyciela Wrocławskiego Teatru Pantomimy. Celem nie staje się wydobywanie choreografii Tomaszewskiego, a raczej przypomnienie obrazu Tomaszewskiego zaanektowanego i inkorporowanego przez Mikołajczyka. W tej historii nie brakuje anegdot opowiadanych z perspektywy młodzieńczej niefrasobliwości. Są też momenty przejmujące, typowe dla emocjonalnego języka scenicznej wypowiedzi Mikołajczyka, jest podchodzenie coraz bliższe do widza aż do wciągnięcia go w działania sceniczne.

choreografia: Mikołaj Mikołajczyk, muzyka: Zbigniew Kozub, wideoinstalacja: Mirek Kaczmarek, produkcja: komuna// warszawa, cykl
RE//MIX 2012 Komuna/Warszawa
premiera: 27-28.10.2012.

8.09. o g. 19 w ramach współpracy z Art Stations Foudantion, w Starym Browarze w Studio Słodownia+3 odbędzie się Wieczór RE//MIX`ów, w ramach którego zobaczymy spektakl „Re//MIX: Merce Cunningham” w choreografii Izy Szostak i remiks twórczości Trishy Brown – „Re:akumulacja” Ramony Nagbaczyńskiej.

„Co ma wspólnego archeologia z teatrem/tańcem? O różnych sposobach uobecniania dawnych arcydzieł tańca"
panel dyskusyjny z udziałem: Joanny Szymajdy, Anny Burzyńskiej i Witolda Mrozka;
moderator: Anna Królica
11.10. g. 18 Scena Nowa / wstęp wolny

Dyskusja, której celem jest zarysowanie szerokiego horyzontu możliwości dialogowania we współczesnej sztuce z przeszłością. Kilka lat temu przez polską humanistykę (teatrologię) przetoczyła się fala dyskusji o postmodernistycznej intertekstualności, o erudycyjnej zabawie cytatami, pytaniami o granice zapożyczeń, o oryginalność i wtórność sztuki; później spokój odbiorcom (widzom, krytykom, a przede wszystkim - badaczom) przerwały debaty, dotyczące przepisywań (recyclingu) klasyki. Pojawiły się też inne formy jak rekonstrukcje, re-miksy i covery – jak można dziś jeszcze inaczej mówić o klasyce? Czym jest archeologia sztuk performatywnych? Losy i miejsce oryginału dzieła?

"RE: Safari Body" Tomasza Bazana
11.10.2013, godz. 20.00, Sala Wielka / bilety: 15, 20 zł
spektakl premierowy

SAFARI to wyprawa myśliwska, ewentualnie dłuższa podróż w celu zdobycia trofeów. Obecnie, wraz z rozwojem globalnej turystyki, coraz częściej terminem tym określa się formę zorganizowanej obserwacji naturalnego ekosystemu drapieżników pozostających w naturalnym ruchu.
program SAFARI:
co oznacza pozostawanie w czynności zwanej TAŃCEM (zwróć uwagę na naturalne środowisko drapieżnika i jego uwarunkowania)
dla kogo TAŃCZĘ (proces obserwacji ofiary przez drapieżnika)
czy umiem TAŃCZYĆ (przygotowania do polowania)
co to jest moje CIAŁO (pierwsze podejścia w kierunku ofiary)
co powoduje RUCH w moim CIELE (instynkt łowcy)
i co z tym wszystkim ma wspólnego TADEUSZ KANTOR? (...)

„RE: SAFARI BODY" choreografia: Tomasz Bazan, przestrzeń wideo: Patrycja Płanik, taniec: Tomasz Bazan, Jan Borecki, muzyka Jan Duszyński, słowo: Justyna Wasilewska realizacja/współpraca: Maciej Połynko
produkcja: Centrum Kultury Zamek, program: Laboratorium choreografii / Teatr Maat Projekt / Centrum Kultury w Lublinie / Urząd Miasta Lublin / Muzeum Woli Warszawa

„Brith Out" Kaya Kołodziejczyk
29.10.2013, godz. 20.00 Sala Wystaw / bilety: 15, 20 zł

choreografia: Kaya Kołodziejczyk, tańczą: Kaya Kołodziejczyk, Karolina Wołkowiecka, Filip Sztarski, Karol Tymiński, Ramona Nagabczyńska, Herman Venderuckx, Igor Koruga, Lech Rowiński
Proces kreacji zainspirowany został poszukiwaniami odpowiedzi na kilka pytań: Czy możliwe jest wyabstrahowanie z przestrzennych i socjalnych relacji znaków odnoszących nas do dziedzictwa i tradycji? Czy pop może oznaczać folk? Czy rekonstrukcja jest możliwa i jaką formę może przyjąć? W jakim kierunku podąża ruch, kiedy następuje ograniczenie jego przestrzeni?

Jednym z głównych motywów strukturyzujących pracę performerów w pierwszej fazie była rekonstrukcja zarówno taneczna, jak i muzyczna „Krzesanego” Conrada Drzewieckiego. Inspirowana tańcem podhalańskim choreografia, której premiera odbyła się w 1977 roku w Poznaniu, po trzydziestu latach wraca jako punkt wyjścia dla tancerzy pod przywództwem Kai Kołodziejczyk – tym razem w Belgradzie. Tam bowiem rozpoczęły się prace do spektaklu „Brith Out” i kończą się instalacją ułożoną dla pięciu tancerzy w przestrzeni galeryjnej. Nie ma śladu po tańcu w kole, nie ma ludowych kostiumów, powstaje zupełnie nowe dzieło, wyrastające z tej wydobytej choreografii i tradycji Podhala – choreograficzny palimpsest.

Wykorzystanie technik improwizacji opartych na neurologii oraz wizualizacji umożliwiło rozwinięcie indywidualnego potencjału tancerzy, z których każdy reprezentuje odmienną szkołę tańca i estetykę ruchu. Intymne i kameralne instalacje ruchowo-taneczne, w sytuacji wyjątkowej fizycznej bliskości obiektu, konfrontują widza z różnorodnością prezentowaną przez wykonawców, jak i z własnymi oczekiwaniami co do recepcji ciała w ruchu, w kontekście galeryjno-teatralnej przestrzeni.

„Brith Out...” to spektakl / instalacja taneczna dla pięciu tancerzy. Praca nad nim rozpoczęła się w Belgradzie (październik 2007) w ramach interdyscyplinarnego projektu artystycznego „Rezonans" Polska-Serbia-Szwajcaria organizowanego przy wsparciu m.in. szwajcarskiej Fundacji dla Kultury ProHelvetia. Premiera Warszawska odbyła się podczas Międzynarodowych Spotkań Sztuki Akcji Rozdroże 2008 w Centrum Sztuki Współczesnej/Zamku Ujazdowskim.

„Urheben/Aufheben" Martin Nachbar
7.12.2013, godz. 20.00, Sala Wielka / bilety: 15, 20 zł
Po raz pierwszy w Polsce!

choreografia i wykonanie: Martin Nachbar,m reżyser świateł: Wassan Ali, dźwięk: Susanne Beyer
„Urheben/Aufheben” to próba zrekonstruowania cyklu "Affectos Humanos" Dore Hoyer, niemieckiej choreografki, zwanej ostatnią reprezentantką tańca ekspresjonistycznego. Nachbar zajmuje się jej spuścizną od kilkunastu lat, próbując nawet nie tyle zrekonstruować fenomenalną technikę Hoyer, ile koncentrując się na samym procesie wydobywania wiedzy o choreografii, pojawiających się pytaniach i trudnościach z przeniesieniem choreografii na inne ciało po tak długim czasie. Nachbar od wielu lata porusza się w obszarze tańca konceptualnego, podkreślając jego nie tylko intelektualny, ale także wręcz komiczny potencjał. W „Urheben/Aufheben” wykorzystuje strukturę lecture demonstration, aby w trwającym około 50 minut czymś-na-kształt-wykładu opowiedzieć o swoich choreograficznych poszukiwaniach. Spektakl „Urheben/Aufheben” został zaproszony do prezentacji na Niemieckiej Platformie Tańca w 2010 w Norymbergii, co uznawane jest za niemałe wyróżnienie dla choreografa i jego dzieła.