W 2016 roku Nagroda im. Wisławy Szymborskiej zostanie przyznana po raz czwarty.

Kapituła w tym roku nominowała do Nagrody: Jakuba Kornhausera za Drożdzownię (WBPiCAK Poznań), Edwarda Pasewicza za Och, Mitochondria (Wydawnictwo EMG), Martę Podgórnik za Zawsze (Biuro Literackie), Joannę Roszak za Tego dnia (WBPiCAK Poznań), Marcina Świetlickiego za Deltę Dietla (Wydawnictwo EMG).

Kapituła pod przewodnictwem Joanny Orskiej obradowała w składzie: Andrij Chadanowicz (Białoruś), Bernhardt Hartmann (Niemcy), William Martin (USA-Niemcy), Abel Murcia Soriano (Hiszpania), Marian Stala (Polska), Dorota Walczak-Delanois (Polska-Belgia).

W tym roku zmienił się regulamin Nagrody. Od 2016 roku Nagroda będzie przyznawana w dwóch kategoriach: za tom wydany oryginalnie po polsku oraz za tom przełożony na język polski. Laureatami będą zatem poeta polski i poeta obcy (oraz jego tłumacz/tłumacze).

Na prośbę Krakowskiego Biura Festiwalowego i Urzędu Miasta Krakowa Fundacja przesunęła także termin wręczenia Nagrody – od tego roku będzie się ono odbywało w czasie Festiwalu Miłosza – największego wydarzenia poetyckiego realizowanego w Krakowie. Połączenie Nagrody im. Wisławy Szymborskiej i Festiwalu Miłosza stanowi także nawiązanie do Spotkań Poetów Wschodu i Zachodu, które w latach 90. Organizowano w Krakowie pod patronatem obojga Noblistów.

Jakub Kornhauser odnawia język, którym posługujemy się do opisu świata. Za pomocą statycznych opisów, stanowiących ważną część Drożdżowni, przedstawia świat pełen niepokoju, jakby przed katastrofą. Zwykłe czynności, przedmioty, znaczenia ujęte są w pełen dramatyzmu obrazek, który tylko pozornie wydaje się spójny. Zawarta w nich energia przypomina poruszoną linię z obrazów Chaima Soutine’a, Paula Klee, Egona Schielego, na których często powołuje się autor.

W poezji Edwarda Pasewicza najważniejsze wydaje się testowanie możliwości, jakie daje język. W Och, Mitochondria na pierwszy plan wysuwa się cielesność rozumiana jako znak, cielesność postrzegana na różne sposoby i na wielu poziomach. Ciało podlega tu obserwacji mikrobiologicznej i genetycznej, ale ważna dla autora jest też perspektywa życia społecznego i politycznego.

Tom Zawsze Marty Podgórnik wyróżnia się ostrym, feministycznym głosem, osobistym i intymnym tonem. Z pozycji kobiety Podgórnik czyni siłę i materię swojej poezji. Radykalizuje różne formy popularne i tradycyjne, takie jak piosenka kabaretowa, ballada czy baśń, ale nasyca je dosłownością, okrucieństwem, głębokimi i silnymi emocjami.

Joanna Roszak, poetka, autorka książek poetyckich i prac literaturoznawczych, zajmuje się pograniczem literatury polskiej, niemieckiej i żydowskiej. W Tego dnia najciekawsze wydają się wątki związane ze śmiercią, jej istotą i konsekwencjami. Bohaterami tej poezji są często zwierzęta: psy, koty, ptaki. Jej poezja wyrasta z tradycji awangardowej, naśladuje zwykłą mowę, ale dodaje jej zaskakujące zwroty. Roszak pozostaje w elipsie, niedopowiedzeniu, zawiesza sens i daje nam możliwość rozgałęzienia jego znaczeń.

W Delcie Dietla Marcina Świetlickiego powracają motywy znane już u poety: miasto, wiersze o literaturze, które sam nazywa „nabożnymi”. Świetlicki przepracowuje poetykę protest-songu, choć w przewrotny sposób robi to w rytmie heksametru. Jednocześnie jednak pojawia się motyw bardzo osobisty – śmierci ojca i żałoby oraz konieczność rozliczenia się z obowiązkami wobec zmarłych.

Nagroda im. Wisławy Szymborskiej
11 czerwca 2016 roku
Kraków