"Stand By" i "Distant Place" – te dwa projekty fotograficzne, a także prace młodych artystów objętych programem mentorskim Sputnika, zostaną zaprezentowane w brytyjskim Derby na Międzynarodowym Festiwalu Fotograficznym Format.

Działający od 2006 roku Sputnik Photos zrzesza dokumentalistów Europy Środkowej i Wschodniej, w tym wielu polskich fotografów. Artyści spoglądają na rzeczywistość po transformacji tego regionu przez pryzmat własnych doświadczeń, pochylają się nad człowiekiem uwikłanym w żywioł historii. Ich wnikliwy zmysł obserwacji i umiejętność opowiadania za pomocą obrazu zostały niejednokrotnie docenione na arenie międzynarodowej: fotografie kolektywu zdobyły prestiżowe nagrody, takie jak World Press Photo, Picture of the Year International czy Sony World Photography Award; drukowane były na łamach zagranicznych pism, są prezentowane w galeriach i na festiwalach całego świata.

Tym razem wybrane prace członków kolektywu: Jana Brykczyńskiego, Manci Juvan, Andreia Liankevicha, Michała Łuczaka, Justyny Mielnikiewicz, Rafała Milacha, Adama Pańczuka i Agnieszki Rayss oraz ich studentów realizujących autorskie projekty: Wiktora Dąbkowskiego, Dominiki Gęsickiej, Marty Kosiorek, Dagny Nippe i Eli Polkowskiej trafią na Wyspy Brytyjskie. Na przełomie marca i kwietnia 2015 roku będzie można je obejrzeć podczas biennale fotografii w Muzeum i Galerii Sztuki Derby.   

Zasadniczą część wystawy przygotowanej przez Sputnik Photos tworzą zdjęcia wyselekcjonowane z dwóch cyklów: "Stand By" oraz "Distant Place". Pierwszy z nich, będący jednocześnie aprobatą bezczynności i wezwaniem do działania ("Powstań, Białorusi" – skrót BY jest międzynarodowym oznaczeniem tego państwa), przedstawia kraj nazywany "ostatnią dyktaturą w Europie". Dwuletnia praca (2011-2012) na Białorusi pozwoliła stworzyć wnikliwe świadectwo życia ludzkiego. Autorzy zanurzyli się w banalnej codzienności (Adrei Liankevich, Agnieszka Rayss), udokumentowali najstarsze lasy na kontynencie (Jan Brykczyński), przyjrzeli się współczesnym bohaterom (Rafał Milach) – obnażając język propagandy – a także zwykłemu człowiekowi (Justyna Mielnikiewicz, Adam Pańczuk), próbując uchwycić ich wspomnienia i pragnienia.

Druga seria fotografii ukazuje warszawski odcinek Wisły jako miejsce odległe, nieco egzotyczne, bardziej niepokojące niż piękne. Dla niektórych stanowi ono cichą przystań, przestrzeń wręcz magiczną, dla innych jest pobojowiskiem czy strefą dla osób społecznie wykluczonych. Fotografowie kolektywu doskonale uchwycili tę ambiwalencję, tworząc z jednej strony dokument subtelny, z drugiej – przenikliwy, drażniący. Metaforyczne ujęcie rzeki pozostawia odbiorcę sam na sam z obrazem, inspiruje go, skłania do refleksji i interpretacji wybiegającej poza czas i miejsce.   

Ekspozycja, której kuratorem jest Michał Łuczak, na festiwalu została pozbawiona kontekstu geograficznego, jednak nie straciła socjologicznego i politycznego wydźwięku. Wręcz przeciwnie – wzbogacona fotografiami absolwentów programu mentorskiego Sputnik Photos, zyskała ponadczasowy wymiar. 

Międzynarodowy Festiwal Fotografii FORMAT jest jednym z czołowych brytyjskich biennale poświęconych współczesnej fotografii i mediów z nią związanych. W jego ramach organizowane są wystawy, warsztaty, przeglądy portfolio, konferencje. Od 2004 roku odbyło się sześć edycji festiwalu, w których polscy artyści (m.in. Filip Ćwik, Dariusz Fortas, Paweł Fabjański) zaznaczyli swoją obecność. Prezentowane w brytyjskim Derby zdjęcia – od dokumentów, przez reportaże, po prace koncepcyjne – wykonane przez i wybitnych, i tych mniej znanych fotografów z całego globu, oscylują wokół tematu "Dowodów". Organizatorzy przekonują, że każdy nieruchomy obraz jest świadectwem istnienia czy to przedmiotu, miejsca, czy człowieka, a interdyscyplinarność Formatu pozwala wydobyć sens złożonego świata.