Obchodzący w tym roku dwudziestolecie Port Literacki zaprasza na podróż po najważniejszych wydarzeniach i projektach z całej swojej historii. Od 24 do 26 kwietnia we Wrocławiu będzie się odbywała jubileuszowa edycja tego Festiwalu.

W ostatni weekend kwietnia we Wrocławskim Teatrze Współczesnym będzie można słuchać starych i nowych wierszy blisko czterdziestu polskich poetów, którzy w ciągu dwóch dekad trwania festiwalu na dobre odmienili naszą literaturę.

Przygotowania do jubileuszowej edycji imprezy rozpoczęły się już kilka lat temu od potrzeby opublikowania premierowych tomów najważniejszych bohaterów Fortu i Portu Literackiego, także tych, którzy od dawna nie pojawiali się na festiwalu i swoje książki wydawali w innych miejscach. Dzięki temu między majem 2014 a kwietniem 2015 roku ukazało się blisko trzydzieści wyjątkowych pozycji.

W ten sposób przeszłość i historia w Porcie 2015 przenikać się będą z teraźniejszością i przyszłością. Obok premierowych czytań przypominane będą nie tylko początki festiwalu, lecz także autorzy, którzy w momencie startu imprezy mieli często na koncie ledwie jedną lub dwie książki. Festiwal organizowany przez Biuro Literackie to również historia dwóch dekad współczesnej literatury polskiej. To opowieść o tym, jak w prowincjonalnej i pozbawionej literackich tradycji Legnicy narodziła się impreza, która zbudowana została w opozycji wobec ówczesnego literackiego mainstreamu oraz jako sprzeciw dla skostniałych form prezentacji wierszy. To także osobiste kroniki setek osób, odkrywających w Forcie i Porcie, że dziwaczna i często ukrywana przypadłość czytania i pisania wierszy jest też udziałem innych.

Jubileuszowy Port to czternaście wydarzeń, w tym przypomnienie cyklu Barbarzyńcy i nie z Darkiem Foksem, Krzysztofem Jaworskim i Grzegorzem Wróblewskim – uczestnikami pamiętnego wieczoru w zakładzie fryzjerskim z 1997 roku. Spotkanie poprowadzi Marcin Baran, który wspierał wtedy Jaworskiego i Foksa jako członek muzycznego zespołu Ciemniaki oraz odtwórca jednej z ról w spektaklu Szeherezada na podstawie dramatu autora Do szpiku kości.

Następnie przywołany zostanie Dom bez kantów Tadeusza Pióry, Andrzeja Sosnowskiego i Fantomasa z 1998 roku. Autorów na scenę wprowadzi nieobecny od lat w Porcie Krzysztof Siwczyk. Kolejne wydarzenie, Wiersze z gazet z pytaniami Jerzego Jarniewicza przypomni słynny wieczór autorski Bohdana Zadury z 1998 roku, w trakcie którego autor serwował naleśniki, oraz festiwalowe spotkanie Ryszarda Krynickiego z udziałem Zbigniewa Macheja z roku 1999.

Ostatni akcent Fortu Legnica to pamiętna Odsiecz – na festiwal w 1999 roku zaproszono najciekawszych wówczas autorów po debiucie. Dobry wybór potwierdza fakt, że wszyscy uczestnicy tamtego wydarzenia wciąż wydają nagradzane książki. W sobotni wieczór premierowe publikacje zaprezentują: Roman Honet, Marta Podgórnik i Filip Zawada. Towarzyszyć im będzie uczestnik Odsieczy z 2006 roku – Jacek Dehnel.

W niedzielę przywołani zostaną Poeci na nowy wiek. W towarzystwie Edwarda Pasewicza nowe poetyckie tomy przedstawią: Justyna Bargielska, Joanna Mueller oraz Julia Szychowiak. Następnie pojawią się Ambasadorzy poezji: Marcin Sendecki, Dariusz Sośnicki i Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki. Warto przypomnieć, że Sendecki jest jednym z pomysłodawców imprezy, a dla Dyckiego czytanie w Legnicy było pierwszym publicznym występem. Ambasadorzy poezji to także symboliczne nowe otwarcie. Pod taką nazwą organizowany był przez dwa lata jeden z zagranicznych projektów Biura Literackiego w Rosji. W ubiegłym roku w ramach ESK 2014 w Rydze zainaugurowany został cykl dziesięciu zagranicznych Portów Literackich. Kolejne wydarzenia odbędą się w Armenii, Chinach, Czechach, Izraelu, na Litwie, w Niemczech, Norwegii i w Walii.

Na jubileuszowy Port złoży się pięć specjalnych edycji konkursów, z których każda przybliża ważne dla festiwalu inicjatywy. Nakręć wiersz na warsztat wzięło Połów – projekt dla autorów przed debiutem książkowym. Komiks wierszem to tym razem Języki obce i finałowy almanach poświęcony poetom z Ukrainy. Zagraj literaturą akcentuje wszystkie książki wydane z myślą o Porcie, a Poezja do śpiewania teksty autorów publikujących w Biurze Literackim. Konkursowi Krytyk z uczelni towarzyszyć będzie niedzielne Śniadanie krytyków, debatujących na temat Wielkiego kanionu (tytuł nawiązuje do jednej z festiwalowych serii książek). Każde z tych przedsięwzięć doczeka się spotkania. Poprowadzą je dziennikarze radiowej Trójki – Dariusz Bugalski i Agnieszka Szydłowska. Wezmą w nich również udział finaliści poszczególnych konkursów, a do wygrania będzie łącznie blisko czterdzieści tysięcy złotych.

Festiwal zainauguruje w piątek 24 kwietnia Strefa Karpowicza oraz prezentacja spektaklu Niewidzialny chłopiec w reżyserii Weroniki Szczawińskiej na podstawie dramatu, który znajdzie się w 6. tomie Dzieł zebranych Tymoteusza Karpowicza. Do Portu powrócą także dzieci – nową książkę dla nich przygotował Jacek Podsiadło. Jej premiera w towarzystwie autora ilustracji Daniela de Latour i prowadzącego spotkanie Wojciecha Bonowicza w niedzielę 26 kwietnia.

Wieczór pod hasłem 100 wierszy polskich stosownej długości będzie wspólnym czytaniem blisko czterdziestu autorów. Wyboru poezji do wydanej z tej okazji antologii dokonał Artur Burszta, twórca i organizator wszystkich edycji festiwalu. Temu i pozostałym spotkaniom towarzyszyć będzie muzyka nowego zespołu Patrycji Hefczyńskiej, Marcina Kowalskiego i Łukasza Klausa – G.A.N.G, czyli Girl and Nervous Guy.

Oprócz wspomnianych wyżej autorów we Wrocławiu pojawią się między innymi: Julia Fiedorczuk, Konrad Góra, Mariusz Grzebalski, Łukasz Jarosz, Bogusław Kierc, Urszula Kozioł, Tomasz Majeran, Bartłomiej Majzel, Piotr Matywiecki, Krystyna Miłobędzka, Anna Podczaszy, Szymon Słomczyński, Dariusz Suska, Adam Wiedemann i Adam Zdrodowski. Przypomniana będzie także twórczość zmarłego przed rokiem Tadeusza Różewicza.

Specjalnymi gośćmi imprezy będą również zaprzyjaźnieni z Portem muzycy: Kora, Lech Janerka oraz Krzysztof (Grabaż) Grabowski tym razem występujący w roli poetów. Po literackim finale 100 wierszy polskich stosownej długości festiwal przeniesie się do Starego Klasztoru przy ulicy Purkyniego, gdzie odbędzie się koncert Portowe piosenki z premierowymi wykonaniami utworów do wierszy autorów Portu i Biura Literackiego, który uświetni specjalny występ zespołu Pustki.

Wstęp na wszystkie wydarzenia bezpłatny – z wyjątkiem spektaklu Niewidzialny chłopiec oraz koncertu Pustek. Festiwal realizowany jest przy wsparciu Miasta Wrocław oraz Biura Festiwalowego 2016.