Muzeum Sztuki Nowoczesnej zaprasza na szóstą odsłonę Parku Rzeźby na Bródnie. Projekt To Be Found chińskiego artysty Ai Weiweia zostanie otwarty 13 lipca.

Artysta testuje w nim granice pomiędzy tym co widzialne a tym, co niedostępne dla ludzkiego wzroku i dotyku; między oryginałem a seryjnie powielaną kopią; między aktem tworzenia a aktem destrukcji; między tym co materialne a tym, co istniejące wyłącznie jako mit. Warszawska rzeźba Weiweia składa się z trzech cylindrycznych dołów wypełnionych rozbitymi naczyniami, ziemią i torfem. Doły oddalone są od siebie o 100 metrów, tworząc trójkąt równoramienny. Naczynia zakopane w ziemi są replikami chińskiej świątynnej wazy z połowy XIV wieku. Powstały podczas pracy Ai Weiweia nad cyklem Ghost Gu Coming Down the Mountain (2005), zostały rozbite na setki kawałków o różnej wielkości i kształcie.

Oryginał wazy wykonano za czasów mongolskiej dynastii Yuan (1279–1368), najprawdopodobniej pomiędzy rokiem 1330 a 1370. Na niebiesko-białej wazie przedstawiono scenę z postacią stratega i nauczyciela Wang Yi (według niektórych źródeł Wang Xu), nazywanego też Guiguzi (Mistrzem Doliny Duchów), siedzi on na wozie ciągniętym przez tygrysa i panterę. Przypisywane jest mu autorstwo słynnych tekstów na temat prowadzenia kampanii politycznych w Okresie Walczących Królestw. Sięgając po historię tego cennego przedmiotu, Ai Weiwei interesował się fetyszyzacją niektórych obiektów rzemiosła artystycznego, ich skomplikowanymi losami wpisanymi w kolonialną logikę rabunku i przywłaszczenia, a jednocześnie zwracał uwagę na beztroskie pozbywanie się dziedzictwa chińskiej kultury na skutek brutalnej modernizacji kraju. Oryginalna waza, w oparciu o którą powstały repliki Weiweia, została zlicytowana w 2005 roku w londyńskim Christie’s za rekordową dla tego typu obiektów kwotę ponad 27 milionówdolarów. Natychmiast po aukcji pojawiły się plotki, że ten cenny i rzadki przedmiot został zakupiony przez anonimowe chińskie konsorcjum, aby choć jedna waza tego rodzaju wróciła do Chin.

Rzeźbę Ai Weiweia odczytać można w kontekście historii sztuki oraz tradycji XX-wiecznych awangard: konceptualizmu, obiektu znalezionego (ready-made), minimalizmu oraz sztuki ziemi. Projekt ten, mimo że materialny, posiadający swoją objętość i wagę (ponad 300 kilogramów), jest niewidzialny i niedostępny dla widza. Funkcjonuje jako konceptualny mit, rodzaj miejskiej legendy. Powstawanie tego dzieła ma wymiar performatywny, przywodząc na myśl zarówno rytuały pochówku czy gest ukrywania cennych przedmiotów w obliczu nadciągającego kataklizmu, jak i metodologię prac archeologicznych. W Warszawie niewidoczna podziemna rzeźba Weiweia nabiera dodatkowych znaczeń. W mieście skrywającym pozostałości budynków zniszczonych podczas II wojny światowej czy tak znaczące ślady przeszłości jak archiwum Emanuela Ringelbluma (który zakopał w trzech bańkach po mleku dokumenty dotyczące życia w warszawskim getcie – jednej z nich nigdy nie odnaleziono), ziemia ma często charakter tekstualny, jest rodzajem palimpsestu do odkodowywania przez kolejne pokolenia badaczy. Na Bródnie projekt Ai Weiweia wpisuje się również w czysto archeologiczny kontekst, związany z wczesnośredniowiecznym osadnictwem – to tutaj, kilka kilometrów od Parku Bródnowskiego, odkryto ślady po osadzie z XI wieku, pierwszej na terenie, który został później nazwany Warszawą.

(Sebastian Cichocki)

Ai Weiwei jest artystą wizualnym, architektem i aktywistą politycznym. Urodził się w 1957 roku w Pekinie, gdzie do dziś mieszka i pracuje. Jest synem chińskiego poety Ai Qinga, który za działalność dysydencką został wraz z rodziną zesłany do obozu pracy w Beidahuang. Weiwei studiował w Pekińskiej Akademii Filmowej, był współzałożycielem grupy artystycznej Stars. W latach 1981-1993 mieszkał w Nowym Jorku, gdzie studiował projektowanie oraz zgłębiał współczesną zachodnią sztukę i literaturę. Zaprzyjaźnił się tam m. in. z Allenem Ginsbergiem. Po powrocie do Chin uczestniczył m.in. w tworzeniu legendarnej artystycznej wspólnoty Beijing East Village.

Ai Weiwei jest autorem licznych instalacji artystycznych i projektów architektonicznych na całym świecie. Używa znalezionych obiektów, najczęściej historycznych mebli i naczyń, w krytyczny sposób odnosząc się do gwałtownej modernizacji i braku poszanowania praw ludzkich w Chinach. Jego najbardziej znane dzieło to Sunflowers Seeds z 2010 roku w Hali Turbin londyńskiego Tate Modern – 100 milionów ceramicznych nasion słonecznika, wykonanych przez 1600 rzemieślników z miasta Jingdezhen.

Oprócz działalności artystycznej Ai Weiwei prowadzi również biuro architektoniczne FAKE Design; był konsultantem artystycznym szwajcarskiego studia Herzog & de Meuron przy projektowaniu tzw. Ptasiego Gniazda, stadionu narodowego w Pekinie. W 2009 roku, po katastrofalnym trzęsieniu ziemi w prowincji Syczuan, Ai Weiwei zaangażował się w krytykę władz chińskich. Doprowadziło to do uwięzienia artysty w 2011 roku, wyburzenia jego pracowni w Szanghaju i wytoczenia mu procesu o przestępstwa podatkowe. W kampanię na rzecz uwolnienia artysty zaangażowały się kraje Unii Europejskiej i Stany Zjednoczone. Do dziś artysta nie może opuścić terytorium Chin.

Za pomoc w realizacji projektu  organizatorzy dziękują Pawłowi Althamerowi, galerii neugerriemschneider, Berlin oraz Ai Weiwei Studio, Pekin.