Pytania o niebezpieczne związki płci i literatury zdominują 19. edycję Europejskiego Portu Literackiego Wrocław 2014, który odbędzie się między 24 a 26 kwietnia w Teatrze Współczesnym oraz Kinie Nowe Horyzonty.

Przez trzy festiwalowe dni zaprezentowana zostanie twórczość ponad stu dwudziestu pisarzy i artystów. Wśród zagranicznych gości m.in. Ołeksandr Irwaneć, Andrij Lubka, Dzwinka Matijasz, Marina Mayoral, Carme Riera i Natalka Śniadanko. Obchodzone będą pięćdziesiąte urodziny Jacka Podsiadły oraz rocznice śmierci: sto pięćdziesiąta Imre Madácha, siedemdziesiąta Zuzanny Ginczanki i czterdziesta W.H. Audena.

W ramach Wolnego Rynku Poetów na wrocławskim Rynku zaprezentuje się trzydziestu autorów przed debiutem książkowym. Swoje finały mieć będą konkursy Nakręć wiersz oraz Komiks wierszem, które zgodnie z motywem przewodnim festiwalu obywają się w osobnych trybach – męskim i żeńskim. Poznamy także najciekawszych młodych krytyków w konkursie, w którym udział biorą studenci uczelni humanistycznych. Damsko-męskie pytania podczas spotkań zadawać będą: Dariusz Bugalski, Katarzyna Fetlińska, Inga Iwasiów, Izolda Kiec, Zofia Król, Karol Maliszewski, Anna Marchewka, Michał Nogaś i Andrzej Zawada. Rozmowom towarzyszyć będzie muzyka Stefana Wesołowskiego.

Festiwal otworzy w Kinie Nowe Horyzonty premiera filmu Mary Mirki Milo Urwany wiersz. Zuzanna Ginczanka. Legenda przedwojennego życia literackiego Warszawy – wraz z Anną Kamieńską i Anną Świrszczyńską – będzie także bohaterką spotkania Poezja polska od nowa z udziałem Tadeusza Dąbrowskiego, Bogusława Kierca oraz Konrada Góry, autorów antologii Wniebowstąpienie Ziemi, Rzeczy małe i Kona ostatni człowiek. Podczas kobiecego piątku w ramach cyklu Nowe sytuacje pojawią się także Justyna Bargielska, Martyna Buliżańska i Joanna Mueller z książkami Szybko przez wszystko, moja jest ta ziemia i Powlekać rosnące.

Tego dnia kontekst polski zostanie poszerzony także o inne tradycje pisarskie. Najpierw odbędzie się spotkanie z Mariną Mayoral i Carme Rierą – dwiema z dziesięciu prozaiczek z Półwyspu Iberyjskiego, które w antologii Portret kobiety (wraz z Yanet Acostą, Laurą Freixas, Almudeną Grandes, Bertą Marsé, Rosą Montero, Cristiną Peri Rossi, Soledad Puértolas i Esther Tusquets) udowadniają, że sytuacja kobiet w Hiszpanii była i jest do tej pory zdeterminowana przez mocno zakorzeniony patriarchalny wzorzec społeczeństwa. Później w tryb żeński w językach obcych włączą się Ukrainki – Dzwinka Matijasz (Powieść o ojczyźnie) i Natalka Śniadanko (Lubczyk na poddaszu).

Dopełnieniem narracji ukraińskiej będzie spotkanie z Ołeksandrem Irwańciem i Andrijem Lubką oraz ich książkami – Choroba Libenkrafta i Killer. Ostatnie zagraniczne wydarzenie festiwalu to czytania z tomów W.H. Audena (W podziękowaniu za siedlisko) i Imre Madácha (Tragedia człowieka) z udziałem autorów przekładów, Dariusza Sośnickiego i Bohdana Zadury. Premierowe publikacje zaprezentują: Jacek Dehnel (Języki obce), Szymon Słomczyński (Nadjeżdża) i Filip Zawada (Trzy ścieżki nad jedną rzeką sumują się), a także Wojciech Bonowicz (Echa), Krzysztof Jaworski (Do szpiku kości) i Jacek Podsiadło (Być może należało mówić).

Poszczególne wydarzenia literackie Portu będą co prawda prowokacyjnie odbywać się w trybach – żeńskim i męskim – jednak organizatorzy deklarują, że rezygnują z twierdzeń jednoznacznie orzekających czy rozkazujących, pozostając przy przypuszczających, łączących i (dobrze) życzących. Ciągle istnieje podział na książki męskie i kobiecie – stwierdza bohaterka pierwszego filmu towarzyszącego tegorocznemu festiwalowi. Jeśli tak, to ja nie wiem, jaką płeć ma literatura. A ty? – pyta rówieśnik z placu zabaw. Odpowiedzi na te i inne zagadnienia w ostatni weekend kwietnia we Wrocławiu.

Organizatorem Portu Literackiego jest Biuro Literackie, współorganizatorem Biuro Festiwalowe Impart 2016.