Kiedy skończyła się II wojna światowa, w Polsce trwała inna wojna. Bratobójcza. Pod koniec stycznia nakładem Wydawnictwa Wielka Litera ukaże się książka Anny K.Kłys "Brudne serca, czyli jak zafałszowaliśmy historię chłopców z lasu i ubeków".

Milicjant Stanisław Cichoszewski, dwudziestoparolatek, w obronie gwałconej dziewczyny zabił sowieckiego żołdaka. Tym czynem wydał na siebie wyrok, który został wykonany w podpoznańskim lesie. O losie Stacha decydował niewiele od niego starszy funkcjonariusz UB, Jan Młynarek. Wyroki wykonywał własnoręcznie, w ciemnościach lasu puszczając przed sobą więźniów, a potem strzelając im w głowę. W 1985 roku Młynarek został uznany kombatantem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, w pięć lat później umarł. Jego życie naznaczone było losami wielu innych straconych, ich pozostawionych żon, dzieci, rodziców. Na wielu błagalnych listach od matek i żon, wszechmocny Bolesław Bierut dopisywał „nie skorzystano z prawa łaski”.

55 lat później Anna Kłys próbuje odtworzyć tamte ponure czasy. Wykonuje tytaniczną pracę, sięgając do wszystkich możliwych źródeł, analizując setki dokumentów, przeprowadzając wielogodzinne rozmowy z uczestnikami i świadkami tamtych wydarzeń. „Pamięć narodowa jest sumą skleroz wszystkich obywateli” - pisze Anna Kłys. Ale sama nie godzi się na taki kształt zbiorowego wspomnienia. Nie chce, aby o historii decydowały mity, legendy, niedopowiedzenia albo po prostu kłamstwa. Rozprawiając się z nimi, nie bawi się w sentymenty – jej książka jest brutalna, bo brutalne są fakty. Swoisty collage, układanka narracyjna buduje niezwykłe napięcie. Autorka zaburza chronologię opowieści – opowiada „szarpane” historie tak, jak „poszarpane” są losy jej bohaterów.

Praca nad książką przyczynia się do odkrycia rodzinnej tajemnicy – ojciec Anny Kłys był oficerem SB. Powodem powrotu do tamtego świata jest nie tylko potrzeba poznania prawdy o losach narodu, którego się jest częścią. Dla Anny Kłys ta książka to także, a może przede wszystkim, dramatyczna konfrontacja z własną historią. Autorce zależy na pokazaniu relatywizmu sytuacji, chce dotrzeć do miejsca, w którym proste oceny są już niemożliwe. „Tak, to prawda. Ruscy zabijali Polaków, Niemców i Żydów, Polacy zabijali Ruskich, Niemców i Żydów, Niemcy zabijali Ruskich, Polaków i Żydów, a Żydzi zabijali Niemców, Ruskich i Polaków. I jeszcze Niemcy Niemców, Ruscy Ruskich, Polacy Polaków i Żydzi Żydów. Do tego dochodzą Ukraińcy, Białorusini i Litwini.” Rozliczenie ze stalinowską Polską okazuje się rozliczeniem z całą komunistyczną przeszłością naszego kraju. Również z uproszczoną i zafałszowaną pamięcią o peerelu.

Kłys odmalowała prawdziwy, często tragiczny obraz życia w Polsce powojennej. Bo „Brudne serca” to opowieść nie tylko o dwóch konkretnych chłopakach z końca lat 40. Pojedyncze losy ludzkie składają się tu na opowieść o wszystkich ludziach wmanipulowanych w system władzy. To „książka o wszystkich Stachach i wszystkich Młynarkach”.

Anna Karolina Kłys (ur. 1969)
Dziennikarka radiowa i telewizyjna. Od 1991 r. związana z pierwszą prywatną rozgłośnią w Poznaniu, Radiem S (obecnie Radio Eska). Pracowała jako prowadząca programy, reporterka i wydawca. Zaangażowana w sprawy społeczne (m.in. Amnesty International, Objector). Od 2003 roku zajmuje się fotografią. Opublikowała wywiad-rzekę z Bohdanem Smoleniem "Niestety wszyscy się znamy" (2011 r.).

„Wstrząsająca lektura. Są w niej szok, łzy i cierpienie. I bardzo istotne pytania.
Czy prawda jest ważniejsza niż "święty spokój" najbliższych? Brudne serca to bezkompromisowa wyprawa w przeszłość, również własnej rodziny. Podziwiam autorkę – nie każdego stać na taką odwagę”. - Bogdan Rymanowski

„Jeśli wierzysz, że poznawanie przeszłości jest zajęciem przyjemnym i bezpiecznym, to ta książka z pewnością wyprowadzi Cię z błędu. Jeśli sądzisz, że od przeszłości można uciec, to powinieneś ją koniecznie przeczytać. Jeśli jednak szukasz lektury, która ma Cię wprowadzić w dobry nastrój – lepiej tego nie rób”. - prof. Antoni Dudek
"To podróż w czasy Wielkiej Trwogi, okres powojenny, kiedy łatwo przychodziło zabijać". – Marcin Zaremba

Anna K. Kłys
„Brudne serca. Jak zafałszowaliśmy historię chłopców z lasu i ubeków”
Premiera: 29 stycznia 2013 r.
Oprawa: twarda
stron: 352
cena det. 39,90 zł