Od 18 grudnia do 7 stycznia w Krakowskim Oddziale SARPmożna będzie obejrzeć wystawę przygotowaną w ramach XII Międzynarodowego Triennale Architektury pt. "Architektura Muzyki na Świecie".

Muzyka i architektura są dziedzinami pokrewnymi. Istnieje wiele reguł wspólnych dla tych dwóch dziedzin, a zasady kompozycji są podobne; terminy takie, jak rytm, rym, uwertura, coda, kontrapunkt staccato albo legato można stosować w obu dziedzinach. Zastosowanie terminów muzycznych w architekturze trzeba jednak wyjaśnić.

Rytm można interpretować jako moduł, podział przestrzeni na stałe wielkości, nie zawsze równe, rytm mogą mieć okna, kolumny albo wieże. Rym objawia się powtarzalnością elementów podobnych, ale przecież nie identycznych, części budynku są zwrotkami pieśni budującej napięcia różnymi wyrażeniami. Uwertura otwiera utwór architektoniczny, albo urbanistyczny i może stanowić bramę wejściową, podczas gdy coda jest zakończeniem, wyjściem, dworcem pożegnalnym romantycznym. Architektura może być grana pośpiesznie w zbiorach drobnych form staccato albo formach legato ciągłych i miękkich. Formy te mogą być kontrastowane kontrapunktami dającymi punkt odniesienia dla przyjętej konwencji.

Goethe powiedział, że architektura to zamrożona muzyka.

Ta muzyka ma nie tylko podobną kompozycję, jak architektura ale zawdzięcza architekturze możliwość istnienia. Zbiorowy rytualny taniec i śpiew to początek, który dzisiaj jest wyspecjalizowaną dziedziną życia. Nie da się grać muzyki organowej poza specjalną salą albo wnętrzem kościoła, nie da się grać muzyki symfonicznej bez sali, która odizolowana od świata da skupienie, która pozwoli wybrzmieć dźwiękowi w czystej postaci. Architektura staje się protezą, okiem, które lepiej widzi i uchem, które więcej słyszy, dlatego muzyka dzieje się w architekturze.

Przyszedł czas, aby miasto Pendereckiego, Stachowskiego, Stańki i Muniaka, Demarczyk, Pawluśkiewicza i Grechuty zdobyło się na architekturę, która zamrozi materię muzyczną w formy stałe, która wykorzysta idee muzyczne do budowy przestrzeni architektonicznej. Najlepszym pretekstem dla tego celu jest budowa Krakowskiego Centrum Muzyki.

Istniejący budynek filharmonii powstał z przekształcenia ośrodka kultury i nie jest wyspecjalizowanym aparatem do słuchania muzyki. Instytucja Filharmonii Krakowskiej im. Karola Szymanowskiego nie jest również właścicielem budynku, w którym ma siedzibę. Istnienie filharmonii w obecnej lokalizacji jest skazane na zagładę. Istnieje szansa na zmianę; pozyskanie terenu nad Wisła pozwoli na lokalizację różnych funkcji muzycznych wokół samej filharmonii, która będzie początkiem nowej kompozycji.

Teren jest oddalony od Starego Miasta Krakowa, jednak ma swój potencjał, bowiem leży w geometrycznym centrum miasta. Brzeg rzeki Wisły, stosowna wielkość terenu dla Miasta Muzyki i położenie pomiędzy Starym Miastem a młodą Nową Hutą przesądzają o atrakcyjności tej lokalizacji.

Triennale Architektury to przedsięwzięcie, które wspomagało i ma wspomagać kierunki rozwoju intelektualnego Krakowa i jego architektury. Tym razem należy wskazać muzykę, jako kierunek wiodący ku nowej perspektywie architektonicznej miasta. W takim ujęciu muzyka stanie się pretekstem dla poszukiwania przestrzeni architektonicznej, a ta odwdzięczy się jej, goszcząc dźwięk wewnątrz i na zewnątrz.

dr hab. inż. arch.
Piotr Gajewski
Prezes SARP Oddział Kraków

Architektura Muzyki na Świecie
18 grudnia 2012 r. – 7 stycznia 2013 r.
Galeria Architektury SARP
Kraków