Jak już wspominałem w recenzji Cowboya Bebopa nieszczególnie przepadam za anime, choć nie wiedzieć czemu ostatnio mam większą styczność z tym gatunkiem niż zwykle. W końcu dokopałem się do twórczości niejakiego Hayao Miyazaki i to o jego filmie dzisiaj opowiem. „Spirited Away”, bo o nim mowa, to bodaj jedyne anime wyróżnione statuetką Oscara (za najlepszy film animowany w 2003 roku), więc chciałem sprawdzić, czy jest godzien tego wyróżnienia.

Historia przedstawia się mniej więcej tak: pięcioletnia Chichiro wraz z rodzicami przeprowadza się do nowego miejsca i poznajemy ją w trakcie podróży do miejsca przeprowadzki. Rodzina zbacza jednak z kursu i znajduje tunel , przez który przechodzą i po drugiej stronie znajdują opuszczone miasteczko. Rodzice skuszeni zastawionymi stołami oddają się uczcie – ich łakomstwo zostaje jednak szybko ukarane, gdyż przemieniają się w świnie, a wraz z nastaniem nocy w miasteczku zaczynają pojawiać się duchy i różne inne wymyślne stworzenia. Później Chichiro zostaje wciągnięta do pracy w niezwykłej łaźni należącej do lokalnej wiedźmy, przez co ma nadzieje na powrót do domu.

Zastanawiam się nad doborem słowa, którym mógłbym określić scenariusz, bo nie wydaje mi się, by ono istniało. Chodzi o to, że z jednej strony podobne historie już słyszeliśmy, ale z drugiej Miyazaki dorzucił mnóstwo oryginalnych motywów, które sprawiają, że historia wcale nie wydaje się odgrzewana. Na przykład, w którym filmie fantasy ogromna część akcji dzieje się w łaźni? Jak często możecie w tego typu filmach zobaczyć pociągi? A przede wszystkim – jak często macie okazje oglądać film fantasy, w którym nie ma wielkiej epickiej bitwy między dobrem a złem, w której ważą się losy świata? Konwencja „Spirited Away” jest zupełnie inna – dobro i zło po prostu w przedstawionym świecie istnieją i bohaterka nie ma na nie żadnego wpływu. Może się tylko dostosować do jednego czy drugiego, choć szczerze mówiąc nie powiedziałbym, żeby któraś postać była jednoznacznie zła – jest to bardziej kwestia subiektywna.

Nawet, jeśli ktoś za anime nie przepada, to musi przyznać, że film jest po prostu śliczny. Całość wykonano z niezwykłą dbałością o detale, zarówno postacie, jak i wszystko, co je otacza jest estetyczne i naprawdę przykuwa wzrok. Płynność animacji jest doskonała, aż trudno uwierzyć, że film jest animowany tradycyjnymi metodami (poza kilkoma króciutkimi ujęciami, gdzie wykorzystano komputer, bo tradycyjnie było by praktycznie niemożliwe osiągnąć żądany efekt). Wizualnie jest to po prostu perfekcja. Do mistycznej atmosfery całości swoje pięć groszy dorzuca przepiękna ścieżka dźwiękowa. Gdyby ktoś nie chciał skupiać się na fabule, to może spokojnie chłonąć walory artystyczne i nadal nie zmarnuje czasu.

Dobre przekazanie odczuć bohatera w filmie animowanym jest wbrew pozorom wyzwaniem, jednak w tutaj byłem pod sporym wrażeniem. Strach Chichiro przed zaistniałą sytuacją jest odczuwalny niemal namacalnie. Historię przeżywamy razem z nią. Razem nabieramy pewności siebie i odwagi, i tak samo chcemy wrócić do normalności. Nie mam pojęcia jak osiągnięto ten efekt, ale naprawdę angażujemy się w historię i zależy nam na tym by wszystko skończyło się pomyślnie.

Póki co mówię, że wszystko jest ładne i wspaniałe, jednak pojawia się kilka dość mrocznych motywów, jak chociażby potwór zjadający dosłownie wszystko, ogromne dziecko Jubaby, czy jej miniony będące trzema skaczącymi głowami. Może to sprawić, że nie dla wszystkich seans będzie łatwy, bo mogą w pewnym momencie stwierdzić, że wyobraźnia Miyazakiego zaszła odrobinę za daleko. Tak samo może być jeśli ktoś jest przyzwyczajony do bardziej klasycznego podejścia do fantasy – lochy, smoki, rycerze, czarodzieje itp.. To co, moim zdaniem, odróżnia japońską fantastykę od reszty świata jest estetyka (nawet w scenach, gdy cała łaźnia pokryta jest obrzydliwym mułem) oraz ulotny mistycyzm – nie każdemu się to spodoba, więc fanom „brudnego” podejścia do fantasy radzę podchodzić do filmu z dystansem.

Z rzeczy, do których mógłbym się przyczepić – nie do końca zostało wiadomo skąd Chichiro wie do czego służy kulka, którą otrzymała od boga rzeki, oraz w jaki dokładnie sposób świat bogów jest powiązany ze światem ludzkim.

Ogółem „Spirited Away” jest naprawdę pięknym filmem. Zamiast według schematu pokazywać wielkie epickie boje o losy świata, gdzie szlachetni bohaterowie są gotów ginąć w chwale dostajemy zupełnie inne podejście do gatunku. Gdyby istniał baśniowy świat przedstawiony w filmie, to gdybyśmy przypadkiem kiedyś się w nim znaleźli, poznawalibyśmy go dokładnie tak jak główna bohaterka. Niestety wiadomo, że nie każdy przepada za fantastyką, a tym bardziej za taką daleką naszej kulturze, więc należy pamiętać, że nie każdy umysł będzie w stanie przetworzyć niezwykły twór wyobraźni pana Hayao Miyazaki, stąd też mały minusik w ocenie. Polecam jednak spróbować.

9-/10

Tom Braider