Prekursor walki o prawa dziecka, zasłużenie zaliczony w poczet najwyższych autorytetów moralnych ludzkości znany jako Stary Doktor, posiadający w sobie wszystkie fundamentalne elementy postawy humanitarnej kierował się w swoim życiu główną ideą głoszącą, że "dziecko jest pełnym człowiekiem". Janusz Korczak uważał, że dziecko daje jemu doświadczenie, wpływa na jego poglądy, świat jego uczuć i to właśnie od młodego, wciąż kształtującego się człowieka otrzymuje nakazy dla siebie. Marzył o świecie, w którym nie będzie istniało okrucieństwo, co zaakcentował słowami: "Jaką tragedią jest życie współczesne i jaką hańbą jest dla pokolenia, które przekazuje dzieciom świat nieuporządkowany".

Janusz Korczak, a właściwie Henryk Goldszmit miał wiele planów, dotyczących ulepszania świata, dążąc do doskonalenia siebie, stawania się coraz lepszym człowiekiem. Korczak to człowiek symbol, ciągle żywy, który pozostawił ponadczasowe dziedzictwo. Był zwolennikiem emancypacji dziecka, co wzorowo zostało odzwierciedlone w najnowszym spektaklu Teatru Hoteloko zatytułowanym "Podwórko Korczaka". Przedstawienie Pawła Paszty ujawnia w subtelny sposób naczelną zasadę wychowawczą, skrystalizowaną postawą aksjologiczną, przeplataną wstawkami z "Pamiętnika z getta".

Przenosimy się nagle na ciasne podwórko, będące pewnego rodzaju imitacją świata dorosłych. To właśnie tu "mali ludzie" przygotowywani są przez swojego nauczyciela do dalszego życia. Włodzimierz Press wciela się w rolę starszego, zrównoważonego doktora, który we wstępie swobodnie podróżuje po zdarzeniach z przeszłości. Wspomina ze stoickim spokojem moment, gdy oglądał szopkę i przeraził go wygląd diabła, bądź też stanowczo krytykuje sytuację, gdy dziecko z niecierpliwoscią dopytuje się rodzica o to, co może zdarzyć się za chwilę, zaś w odpowiedzi słyszy bezemocjonalne "zobaczysz". W sztuce teatralnej idealnie zostało ukazane podejście wychowawcze Korczaka, który jest nie tylko przyjacielem dzieci, ich sprzymierzeńcem, ale też przyjacielem niedorosłych ludzi i dlatego nie traktuje ich z wysokości dorosłego człowieka, nie lekceważy ich radości i smutków, a co najważniejsze, nie tworzy fantastycznego świata dzieci. Wyraźnie widać wyznawaną prawdę "Nie ma dzieci - są ludzie; o innej skali pojęć, innym zasobie doświadczenia, innych popędach, innej grze uczuć".

"Podwórko Korczaka" wyraźnie rysuje wychowawcę jako filozofa i człowieka, który jest przeciwny sztywnym zasadom, gdyż uważa, że dziecko potrzebuje pozytywnych wzmocnień. Atmosfera dziecięcej naturalności, świat beztroskich, podwórkowych zabaw, pierwszych miłostek, rozczarowań i poszukiwania prawdy są wzorowo odtworzone przez aktorów za pośrednictwem sztuki słowa, która oczarowała widownię. Aktorzy przenoszą z prawdziwą prostotą publiczność w świat szczerych uczuć i emocji. Sama lokalizacja spektaklu dostarcza gwałtownego wzrostu napięcia, gdyż Scena Piwnica Warsza w Teatrze Kamienica w czasie wojny była miejsce, w którym Armia Krajowa przerzuciła ludność żydowską z pobliskiego getta. Odniosłam również wrażenie, że znalazłam się na rogu Siennej i Śliskiej...

Z mojego punktu widzenia mocną stroną spektaklu "Podwórko Korczaka" jest błyskotliwe symboliczne wplecienie ponadczasowych myśli mistrza wychowania, które samodzielnie należy wyłuskać. W zgrabny sposób wyodrębiona została istotna prawda, głosząca, że "Młodzi mają różne własne sprawy, własne zmartwienia, własne łzy i uśmiechy, własne młode poglądy i młodą poezję. Często ukrywają przed dorosłymi, bo się wstydzą, nie ufają, bo boją się, żeby się z nich nie śmieli."

Błyskotliwe, przepełnione dziecięcą mądrością rozmowy dodają tej sztuce niezwykłej finezji i lekkości, mimo ciężkiej oprawy.

Ogromne wrażenie wywarł na mnie akompaniament Mateusza Dębskiego, który towarzyszył choćby piosence ,,Kinder…”, która równie dobrze mogłaby być symbolem nadziei na wolność, czy wezwaniem do walki. W tle przewijają się również ,,Stary niedźwiedź mocno śpi…”, a także ,,Mało nas…”. Istotne jest to, że wykonywane utwory nagle urywają się, narasta napięcie i zamieszanie.

Intrygującym elementem scenografii jest bez wątpienia metalowa konstrukcja, której nikt nie potrafił nazwać, aczkolwiek wzbudzała wiele emocji. Dzieci dość często pytały, co to może być, lecz odpowiedzi nie usłyszały. Najpierw dochodzą do wniosku, że to kierat, lecz później niezidentyfikowany przedmiot nazywają karuzelą, która stanowi oderwanie od brutalnej, niezrozumiałej dla nich rzeczywistości.

Przedstawienie młodego reżysera Pawła Paszty "Podwórko Korczaka" urzekło mnie zaangażowaniem aktorów, ich spontanicznością i nadzwyczajnym budowaniem aury narastającego zagrożenia, które wciąż gdzieś sie zakradało.

Autorka: Monika Wojda