Już 4 kwietnia ruszają Warszawskie Dni Wagnera, w ramach których w kinie Iluzjon odbędzie się projekt filmowy Syberberg i Wagner.

Dzieło Richarda Wagnera ma fundamentalne znaczenie nie tylko dla historii muzyki, lecz także dla całej kultury europejskiej. Przyświecająca twórcy idea syntezy sztuk w jednym dziele stała się inspiracją dla reprezentujących wszystkie obszary kultury artystów i komentatorów od końca XIX wieku po dzień dzisiejszy. Swoistym nawiązaniem dialogu z propozycją Wagnerowskiego dzieła totalnego (Gesamtkunstwerk) będą Warszawskie Dni Wagnera, którym towarzyszyć będzie projekt Syberberg i Wagner. Będzie się on opierać na redakcji spuścizny tego kompozytora przez niemieckiego filmowca, Hansa Jürgena Syberberga.

Hans Jürgen Syberberg, niemiecki artysta i filmowiec, jest twórcą dzieła totalnego i najbardziej kontrowersyjnym kronikarzem historii kulturowej Niemiec. Należy do najważniejszych postaci współczesnego kina autorskiego i eksperymentalnego. Projekt przedstawia dorobek reżyserski Syberberga ze szczególnym uwzględnieniem w nim wątków wagnerowskich, a także twórczość samego Wagnera, który dla niemieckiego artysty stał się niewyczerpanym źródłem inspiracji. Artysta wyznał: Wagner – to główne zagadnienie w moich refleksjach na temat stosunku sztuki do polityki. I dodał: Tylko Richard Wagner może w pełni przezwyciężyć Hitlera.

Susan Sontag nazwała ostatnią część trylogii niemieckiej Syberberga – Hitler – film z Niemiec, jednym z najważniejszych dzieł filmowych w XX wieku. Henri Langlois z Cinémathèque Française określił twórcę Murnauem filmu współczesnego. Jego dzieła uznane zostały na arenie międzynarodowej za rewelację. Wśród zwolenników twórczości Syberberga znaleźli się Michel Foucault i Francis Ford Coppola.

Program projektu Syberberg i Wagner w kinie Iluzjon:

    5 kwietnia – Ludwig – requiem dla dziewiczego króla (134 min.), sala Stolica, godzina 19.00. Po filmie spotkanie z Hansem Jörgenem Syberbergiem.
    6 kwietnia – Hitler – film z Niemiec (442 min. – 2 przerwy po 10 min.), sala Mała Czarna, godzina 15.00
    7 kwietnia – Parsifal (260 min. – przerwa 10 min.), sala Mała Czarna, godzina 17.30
    8 kwietnia –  Winifred Wagner i historia domu Wahnfried 1914-1945 (302 min. – przerwa 10 min.), sala Mała Czarna, godzina 17.00
    9 kwietnia – Listy Richarda Wagnera do kobiet (131 min.), sala Mała Czarna, godzina 19.00. Po filmie spotkanie z twórcami opery Lohengin.

Pokazom towarzyszy instalacja filmowa Syberberg i Wagner prezentowana w foyer kina. Wystawa została specjalnie przygotowana przez Hansa Jürgena Syberberga z okazji przeglądu jego filmów. Na plazmowych monitorach w rotundzie zaprezentowane zostaną specjalnie wybrane i zmontowane klipy z filmów Hitler – film z Niemiec, najgłośniejszego dzieła Syberberga, Parsifala, a także fragmenty Ludwiga, requiem dla dziewiczego króla i dokumentu Winifred Wagner. Ta część wystawy pomyślana została jako wizualna introdukcja, przygotowanie widzów do konfrontacji z bardzo swoistą estetyką filmową Syberberga. W hallu głównym zostanie zaprezentowany wybór autorskich plakatów tego reżysera do jego najważniejszych filmów. Na videowallu przy sali Mała Czarna wyświetlany będzie kolaż wizualny, skomponowany przez Hansa Jürgena Syberberga specjalnie z okazji przeglądu w Warszawie.

Hans Jürgen Syberberg (ur. 1935) kręci filmy od 1955 roku. Ma ich w swoim dorobku ponad dwadzieścia; są wśród nich takie arcydzieła europejskiego kina eksperymentalnego, jak, obok wspomnianego siedmiogodzinnego Hitlera, Ludwig – requiem dla dziewiczego króla (1972) czy Parsifal (1981-82) – jeden z najbardziej oryginalnych w dziejach kina film operowy, którego akcja rozgrywa się na gigantycznej masce pośmiertnej Wagnera. Syberberg jest kontynuatorem wagnerowskiej idei Gesamtkunstwerk – dzieła totalnego, łączącego w sobie muzykę, teatr, poezję, obraz i ruch. Artysta, stosując nowoczesne media, tworzy własne Gesamtkunstwerki XX wieku. Jest w stu procentach autorem swoich dzieł – ich scenarzystą, reżyserem, nierzadko operatorem, scenografem, montażystą, autorem opracowania muzycznego, animatorem marionetek. Syberberg jest także artystą wizualnym w dzisiejszym rozumieniu tego terminu: autorem instalacji, wykorzystujących w nowej, pozafilmowej przestrzeni marionetki ze swoich filmów oraz instalacje wideo. Najbardziej znaczącymi tego typu pokazami były dwie wystawy, w 1982 i 1997 roku, w ramach Documenta w Kassel, najważniejszym festiwalu sztuki nowoczesnej w Europie, a także instalacja filmowa w Centrum Pompidou w 2003 roku. Głównym tematem twórczości Syberberga jest refleksja nad niemiecką duszą, tożsamością i mentalnością. Artysta mieszka dziś w meklemburskiej wiosce Nossendorf – w rodzinnym dworze, który stopniowo restauruje. Postęp prac i aktualne działania artystyczne można śledzić dzięki jego stronie internetowej, która dokumentuje każdy dzień, nieprzerwanie od 2001 roku.