14 lutego nakładem Wydawnictwa Biuro Literackie ukaże się zbiór utworów Jarosława Iwaszkiewicza "Wielkie, pobrudzone, zachwycone zwierzę". Książkę opatrzył posłowiem Jacek Dehnel.

Jarosław Iwaszkiewicz urodził się 20 lutego 1894 we wsi Kalnik. Poeta, prozaik, dramatopisarz, tłumacz i eseista. Wydał kilkadziesiąt tomów poetyckich i prozatorskich, zbiory dramatów oraz esejów. Debiutował w prasie w wieku 21 lat wierszem Lilith w jedynym numerze kijowskiego pisma Pióro. Współtwórca grupy poetyckiej Skamander, od 1955 roku do śmierci w 1980 roku był redaktorem naczelnym czasopisma Twórczość.

W tomie Wielkie, pobrudzone, zachwycone zwierzę czytelnik znajdzie wiersze, które odsłaniają literacką ambiwalencję Jarosława Iwaszkiewicza. Są to utwory błyskotliwe i rytmiczne, lecz już w pierwszych wierszach w ten pejzaż wkracza czarny rycerz w masce, w czarnym płaszczu, z kosą w dłoni. Śmierć w twórczości Iwaszkiewicza nie jest jednak intruzem, lecz gościem, przybyszem, wędrowcem, częścią krajobrazu. Autor wyboru, Jacek Dehnel, świetnie oddał swoistość i złożoność twórczości Jarosława Iwaszkiewicza, który poetyckie rozważania o sprawach ostatecznych doprowadził do doskonałości. Nigdy nie jest to okrzyk rozpaczy, lecz przepełniony pragnieniem zrozumienia szept. Gdy pisze o nieosiągalności szczęścia, tęsknotą za zmarłymi lub bólu po straconej miłości, idzie to w parze z akceptacją – trochę heroiczną, odrobinę cyniczną.

Dehnel przyznaje w posłowiu:

Dokonanie tego wyboru 44 wierszy Iwaszkiewicza okazało się zadaniem niesłychanie trudnym – nie dlatego, że w grę wchodzi taka mnogość wierszy (około tysiąca stron), ale dlatego, że głównym przeciwnikiem w tych zmaganiach był sam poeta. Nie obchodziło mnie, które wiersze stanowiły punkt zwrotny (czy to literacki, czy duchowy, czy polityczny) w jego biografii – dodaje Dehnel, zaznaczając, że zdecydował się na skrajnie subiektywne wskazanie w jego odczuciu najpiękniejszych, nieoczekiwanych i odstających od poetyki autora wierszy.

Te zmagania z Iwaszkiewiczem, mimo że były dla autora Ekranu kontrolnego trudne, przyniosły genialny rezultat. W wyborze Dehnela dobrze widać przywiązanie i szacunek, jakim Jarosław Iwaszkiewicz darzył nie tylko przyrodę, ale też przedmioty nieożywione. Zwykłe rzeczy – fotel czy poduszka do szpilek – symbolizują zarazem tęsknotę za utraconymi, ale też życie i nadzieję. Być może jest to nadzieja złudna, lecz zdaje się, że dla Iwaszkiewicza nieśmiertelna.

Jacek Dehnel (ur. 1980) jest poetą, prozaikiem i tłumaczem, zajmuje się też malarstwem i rysunkiem. Laureat m.in. Nagrody Fundacji im. Kościelskich (2005) oraz Paszportu Polityki (2007). Autor siedmiu zbiorów prozatorskich i sześciu tomów poetyckich, z których trzy ostatnie – Brzytwa okamgnienia (2007), Ekran kontrolny (2009) oraz Rubryki strat i zysków (2011) wydał w Biurze Literackim.