Magnus von Horn, reżyser dramatu "Intruz" z zagadnień zbrodnia i alienacja uczynił centralny konstrukt swoich rozważań o zabarwieniu psychologicznym. Doceniony na Festiwalu w Gdyni gorzki obraz doświadczania siebie i dochodzenia do swojej tożsamości stanowi refleksję nad zjawiskiem zaburzenia ładu społecznego: walki między społeczeństwem a jednostką. Debiutant niczym E. Durkheim konstruuje teorię dwóch przeciwstawnych biegunów jednego ontologicznego i moralnego wymiaru. Kameralna, oziębła historia o alienującym tłumie i niemożności wywierania wpływu na rzeczywistość okazuje się niesłychanie twórczym i pasjonującym tworem...

Niewłaściwe wybory prowadzą do duchowej ruiny człowieka, sprowadzając go niekiedy do poziomu życia wyłącznie zwierzęcego. To życie pozbawione sensu. W każdym społeczeństwie istnieją jednostki, które są wykluczone z życia społecznego, politycznego, bądź religijnego w wyniku stygmatu nadanego przez społeczeństwo. Wybitny socjolog Ervig Goffman osoby stygmatyzowane charakteryzował jako te, które posiadają społeczny atrybut głęboko je dyskredytujący i które są postrzegane jako niepełnowartościowe. Etykietami, stygmatami, jak też innymi formami klasyfikowania innych, ludzie posługują się od zarania dziejów, gdyż właśnie społeczeństwo decyduje o tym, że jakaś odmienność staje się piętnem: "gdyż zanim odmienność może nabrać jakiegoś znaczenia, musi zazwyczaj zostać kolektywnie skonceptualizowana przez społeczeństwo jako całość". Można uznać za słuszne spostrzeżenie reżysera filmu "Intruz", że każde społeczeństwo tworzy własne kategorie według, których porządkuje ludzi. Na przykładzie siedemnastoletniego bohatera filmu o imieniu John obserwujemy chroniczną niepewność związaną z ciężarem piętna, którego tak po prostu nie można się pozbyć.

Magnus vo Horn ilustruje z wyjątkową starannością konsekwencje wynikające z przyjęcia statusu dewianta społecznego, zwanego niedopasowanym. Zadaje nienatrętne pytanie: "Co z tym innym?" Marginalizacja utrudnia ponowne odnalezienie się w społeczeństwie.

John wychodzi z poprawczaka po kilku latach od popełnienia zbrodni, lecz gdziekolwiek się nie pojawi odnosi wrażenie, że więzienne mury wciąż go krępują. Społeczność nie wymazała z pamięci skali przestępstwa i nie potrafi przebaczać, tak też łatka zbrodniarza zatacza kolejne kręgi.

Refleksja reżysera "Intruza" nad zjawiskiem alienacji skłania widzów do zadawania sobie pytania: czy społeczeństwo jest gotowe przyjmować byłych więźniów? Człowiek, który odrzuca panujące wartości, łamie też solidarność danej grupy, podważając jej ideały. Przystosowanie się do wymagań i nakazów daje jednostce w danej społeczności poczucie tożsamości i bezpieczeństwa.

"Intruz" porusza też motyw wygnania i powrotu do społeczeństwa, akcentując wymiar szansy na przemianę, ale czy "życie więzienne" w społeczności, samo w sobie nie staje się miejscem wykluczenia? Czy żar i nienawiść rodziny ofiary pozwala wyalienowanemu zmienić się i zacząć żyć normalnie?

Magnus von Horn nasycił dramat podszytym klaustrofobią niepokojem. Na ekranie nie znajdujemy nadmiernej ekspresji, lecz minimalizm, który wprowadza widzów do świata niebezpiecznego, gdzie toczy się gra z ludzkimi emocjami. "Intruz" to zdecydowanie boleśnie szczere, elektryzujące dzieło, o którym szybko się nie zapomina. Reżyser postawił na psychologiczny realizm w ukazaniu w najbardziej dosadny sposób problem wykluczenia i kary. Polecam!

Monika Wojda